Theo đó, khá nhiều người đã lựa chọn hình thức nhận bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần. Điều này không chỉ tác động trực tiếp đến quyền lợi của người lao động, mà còn ảnh hưởng đến mục tiêu, nỗ lực của Chính phủ trong việc thực hiện an sinh xã hội toàn dân.

Do công ty gặp nhiều khó khăn nên anh N.V.M. (TP. Buôn Ma Thuột) quyết định nghỉ việc để ra ngoài kinh doanh. Hơn 5 năm làm việc trong một công ty tư nhân về xây dựng và được đóng BHXH đầy đủ nên khi nghỉ việc anh M. vẫn tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện. Tuy nhiên, được khoảng 1 năm sau, việc làm ăn cũng khó khăn nên anh quyết định nhận bảo hiểm một lần với số tiền hơn 50 triệu đồng để lấy vốn làm ăn.

Cán bộ BHXH huyện Krông Búk tuyên truyền các chính sách về bảo hiểm cho người dân.

Anh Đ.C.T. (xã Cư Né, huyện Krông Búk) đã công tác trong một cơ quan nhà nước và tham gia BHXH tự nguyện với thời gian hơn 16 năm. Đến đầu năm 2020, anh nghỉ việc ở đơn vị này và quyết định nhận BHXH một lần với số tiền trên 140 triệu đồng. Còn anh L.Đ.N. (xã Cư Pơng, huyện Krông Búk) cũng đã quyết định nhận số tiền gần 10 triệu đồng sau khi có 5 tháng tham gia BHXH bắt buộc tại doanh nghiệp làm việc trước đó...

Thực tế có không ít người tham gia BHXH đã quyết định nhận một lần như trên. Ông Trần Thiện Tuấn, Giám đốc BHXH huyện Krông Búk cho hay, trong năm 2020, BHXH huyện đã tiếp nhận 130 hồ sơ đề nghị thanh toán BHXH một lần sau khi nghỉ việc với tổng số tiền chi trả trên 3,3 tỷ đồng; riêng trong 3 tháng đầu năm 2021 có 28 đối tượng nhận với số tiền trên 865 triệu đồng. Nói chung, khi họ đến thực hiện thủ tục nhận tiền hỗ trợ một lần, cán bộ BHXH huyện đều tuyên truyền, vận động họ tiếp tục tham gia hoặc có thể bảo lưu thời gian đóng để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tham gia BHXH tự nguyện với sự hỗ trợ đóng của Nhà nước. Tuy nhiên, do nhận thức chưa đầy đủ; đồng thời, cuộc sống khó khăn nên phần lớn các đối tượng này vẫn quyết định nhận BHXH một lần

Có thể nói, việc quyết định nhận chế độ một lần, đồng nghĩa với rời khỏi hệ thống “lưới an sinh” xã hội, có thể giải quyết nhu cầu kinh tế trước mắt, nhưng về lâu dài, người lao động sẽ rất thiệt thòi như không được hưởng trợ cấp thất nghiệp, không có lương hưu khi về già và không được Nhà nước cấp thẻ BHYT để chăm sóc sức khỏe; khi có điều kiện tham gia lại BHXH thì không được cộng dồn thời gian đóng... Ngoài ra, việc này còn ảnh hưởng đến mục tiêu, nỗ lực và quyết tâm của Chính phủ trong việc thực hiện chính sách đầy nhân văn hướng đến an sinh xã hội cho toàn dân. 

Cán bộ BHXH huyện Krông Búk giải đáp thắc mắc về chính sách bảo hiểm cho người dân địa phương.

Số liệu thống kê của BHXH tỉnh cho thấy, những năm gần đây số người nhận BHXH một lần tăng đáng kể qua các năm. Cụ thể, năm 2018 toàn tỉnh có 6.654 người nhận trợ cấp BHXH một lần, với tổng số tiền gần 176 tỷ đồng; năm 2019 là 6.756 người với hơn 200 tỷ đồng; năm 2020 có 7.463 người với 224 tỷ đồng. Riêng trong 3 tháng đầu năm 2021, BHXH tỉnh đã giải quyết chế độ một lần cho 2.200 người với số tiền trên 62 tỷ đồng. Trước tình trạng này, cán bộ BHXH các cấp đã trực tiếp tư vấn, truyền thông để người lao động hiểu và không vội quyết định nhận chế độ BHXH một lần mà nên tiếp tục đóng bảo hiểm tự nguyện hoặc bảo lưu khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia để được nối tiếp nhằm tích lũy lo cho tuổi già. Đồng thời, cũng khuyến cáo người lao động cần cân nhắc kỹ trước khi nhận BHXH một lần, đừng vì cái lợi trước mắt mà bỏ lỡ cơ hội về sau.

Thiết nghĩ, người lao động cần nhận thức rằng, Quỹ BHXH là tiền tích lũy của người lao động trong quá trình làm việc. Nó không mất đi mà được cơ quan BHXH quản lý, đầu tư tăng trưởng và trả lại khi người lao động đến tuổi nghỉ hưu. Tham gia BHXH còn có những quyền lợi đi kèm như: được cấp thẻ BHYT miễn phí khi đủ tuổi nhận lương hưu; trong trường hợp không may người hưởng lương hưu qua đời thì người lo mai táng được nhận một lần trợ cấp mai táng và thân nhân được hưởng trợ cấp tử tuất hằng tháng hoặc một lần; trong thời gian mất việc, người tham gia BHXH được hưởng trợ cấp thất nghiệp… Do đó, việc nhận chế độ một lần khi mất việc là điều không nên, đừng vì cái lợi trước mắt mà bỏ lỡ cơ hội về lâu dài.