Cùng với số thu, số người tham gia, số người hưởng chế độ BHXH TN cũng tăng dần qua các năm, điều này cho thấy chính sách BHXH TN ở  nước ta ngày càng phát triển và thực sự đi vào cuộc sống. Từ năm 2009 đến năm 2016 số người hưởng lương hưu tăng 9.721 người; số người được hưởng BHXH một lần từ năm 2010 đến năm 2016 tăng 4.426 người. Trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, đến nay số người hưởng lương hưu là 426 người.

Tuy vậy, số người tham gia BHXH TN tăng hàng năm còn chậm và thiếu tính bền vững. Đến hết năm 2016 số người tham gia BHXH TN chiếm tỷ lệ 0,36% so với số người trong độ tuổi lao động (Đắk Lắk là 0,14%). Theo thống kê cả nước đối tượng thuộc diện tham gia BHXH TN chiếm 70% lực lượng lao động. Như vậy, hàng năm ở nước ta có hàng triệu lao động hết tuổi lao động nhưng không có lương hưu, ảnh hưởng không nhỏ đến mục tiêu an sinh xã hội.

Những nguyên nhân người dân chưa thật sự mặn mà với chính sách BHXH TN đó là:

Công tác tuyên truyền chưa được sâu rộng, chưa thường xuyên liên tục, chưa đa dạng về hình thức, trong khi đó một bộ phận dân cư, đặc biệt là người dân ở vùng sâu vùng xa, vùng có điều kinh tế-xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn còn chưa biết nhiều về chính sách BHXH TN.

Thu nhập của người lao động ở nông thôn còn thấp, không ổn định, giai đoạn từ 2008 - 2015 mức đóng BHXH TN còn cao so với thu nhập của đa số người dân (mức thu nhập tháng người tham gia BHXH TN thấp nhất bằng mức lương cơ sở).

Mạng lưới đại lý thu BHXH TN còn ít, sự am hiểu về chế độ chính sách BHXH nói chung, BHXH TN nói riêng còn hạn chế, ngành BHXH chưa thật sự chú trọng trong công tác đào tạo về kỷ năng cũng như phương pháp tuyên truyền cho Đại lý thu trong việc tuyên truyền thuyết phục người dân khi họ muốn tham gia ( mức đóng và phương thức đóng, quyền lợi được hưởng...)

Chính quyền địa phương một số nơi chưa thực sự vào cuộc, sự phối hợp trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH TN của các cấp, các ngành ở địa phương với cơ quan BHXH chưa thường xuyên.

Trong thời gian tới, nhằm khuyến khích người dân tích cực tham gia BHXH TN. Luật BHXH năm 2014 quy định một số điểm mới như sau:

Bỏ quy định trần tuổi khi tham gia BHXH TN; bỏ quy định mức sàn thu nhập đóng BHXH TN thấp nhất bằng mức lương cơ sở, mức đóng hiện nay thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (700.000đ X 22%= 154.000đ) mức cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở ( 1.300.000đ X 22% X 20 lần = 5.720.000đ ) để phù hợp với khả năng để người dân khi tham gia có quyền lựa chọn mức đóng tùy theo thu nhập của mình.

Từ ngày 01/01/2018, người tham gia BHXH TN được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn, cụ thể:

+ Bằng 30% đối với người tham gia BHXH TN thuộc hộ nghèo;

+ Bằng 25% đối với người tham gia BHXH TN thuộc hộ cận nghèo;

+ Bằng 10% đối với các đối tượng khác.

Thời gian hỗ trợ tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH TN thực tế của mỗi người nhưng không quá 10 năm (120 tháng).

Cho phép người lao động đủ điều kiện về tuổi đời để hưởng lương hưu nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH được đóng cho đến khi đủ điều kiện để hưởng lương hưu.

Đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần; Đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.

Cách tính lương hưu; thời điểm hưởng lương hưu; BHXH một lần; chế độ tử tuất… tương đồng với chế độ BHXH bắt buộc.

Cùng với sự đổi mới về cơ chế chính sách của Nhà nước, ngành BHXH cần tham mưu UBND các cấp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH TN với nội dung, hình thức phù hợp từng nhóm đối tượng; tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương sự phối hợp một cách đồng bộ của các sở, ban, ngành, các tổ chức chính trị-xã hội, để triển khai thực hiện có hiệu quả chính sách BHXH TN trên địa bàn; tiếp tục mở rộng mạng lưới đại lý thu đủ mạnh về chất lượng và số lượng, không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ và khả năng tiếp cận dịch vụ thu, chi trả, tạo điều kiện thuận lợi để người dân dễ dàng trong việc tham gia và thụ hưởng các chế độ chính sách về BHXH TN.

Với cơ chế chính sách được sửa đổi, bổ sung theo hướng có lợi cho người lao động, cùng với sự nỗ lực của chính quyền địa phương, của các cấp các ngành, của cơ quan BHXH, Đại lý thu, chính sách BHXH nói chung và BHXH TN nói riêng dần đi vào cuộc sống, tăng tỷ lệ bao phủ BHXH trên địa bàn tỉnh, góp phần đảm bảo đời sống của nhân dân, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế, thực hiện công bằng xã hội, để chính sách BHXH TN thực sự là chỗ dựa vững chắc cho người nông dân./.