Phát biểu tại Phiên họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, trong những năm qua, Chính phủ luôn xác định bảo đảm an sinh xã hội, chăm sóc, phát huy vai trò của người cao tuổi là một trong những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu khi thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội. Trong 6 tháng đầu năm 2023, Hội Người cao tuổi Việt Nam cũng đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai một số nhiệm vụ và đạt kết quả tốt trên nhiều mặt.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng nêu một số vấn đề lớn đang đặt ra đối với công tác bảo vệ, chăm sóc, phát huy vai trò của người cao tuổi như: Đời sống một bộ phận người cao tuổi còn khó khăn, thấp hơn mức bình quân chung cả nước; cơ sở vật chất hỗ trợ chăm sóc người  cao tuổi neo đơn, hoàn cảnh khó khăn còn rất thiếu thốn; vẫn còn khoảng 5% người cao tuổi chưa có BHYT.

Bên cạnh đó, công tác KCB, chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người cao tuổi chưa được quan tâm đầy đủ; việc bố trí cơ sở hạ tầng về xã hội, văn hóa, sinh hoạt cộng đồng cho người cao tuổi chưa đáp ứng yêu cầu. Ngoài ra, chính sách, pháp luật đối với đội ngũ làm công tác người cao tuổi chưa đủ mạnh để huy động, khuyến khích sự tham gia của những người có năng lực. Thậm chí, có lúc, có nơi, người cao tuổi chưa được bảo vệ đầy đủ, còn bị bạo hành, ngược đãi, chưa được tạo điều kiện để tham gia các hoạt động kinh tế, xã hội phù hợp…

Theo báo cáo của Ủy ban Quốc gia về người cao tuổi, trong 6 tháng đầu năm 2023, công tác người cao tuổi được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm với việc ban hành chủ trương, chính sách, pháp luật và hệ thống văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện đầy đủ, toàn diện. Ủy ban Quốc gia về người cao tuổi cũng ban hành kế hoạch, chương trình chăm sóc, phát huy vai trò người cao tuổi. Các bộ, ngành, địa phương ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi, chăm sóc, phát huy vai trò người cao tuổi.

Việc tổ chức thực hiện chế độ, chính sách đối với người cao tuổi bảo đảm đầy đủ, kịp thời, đúng đối tượng. Hiện đã có 13 tỉnh, thành phố nâng mức chuẩn trợ cấp xã hội, trợ giúp xã hội cao hơn mức chuẩn quy định; 20 tỉnh, thành phố mở rộng đối tượng thụ hưởng chính sách trợ giúp xã hội, trong đó phần lớn là người cao tuổi. Đời sống vật chất, tinh thần của người cao tuổi ngày càng được cải thiện, nhất là người cao tuổi hoàn cảnh khó khăn...

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác chăm sóc người cao tuổi vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Đời sống của một bộ phận người cao tuổi còn khó khăn, nhất là người sinh sống ở vùng sâu, vùng xa; tỷ lệ người cao tuổi thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo còn cao so với tỷ lệ chung của cả nước.

Chính sách trợ giúp xã hội đối với người cao tuổi còn hạn chế, mức trợ cấp xã hội thấp. Khoảng 5% người cao tuổi từ 60-80 không thuộc hộ nghèo, cận nghèo không có lương hưu và trợ cấp xã hội, chưa được cấp thẻ BHYT… Dịch vụ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, việc tổ chức các hoạt động văn hóa, rèn luyện thân thể tại cộng đồng, cơ sở trợ giúp xã hội công lập và ngoài công lập còn nhiều hạn chế…

Theo Phó Thủ tướng, công tác chăm lo, phát huy vai trò của người cao tuổi hiện nay cần được xem xét trong bối cảnh Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hoá dân số, nên phải nhanh chóng hình thành những chính sách trụ cột về an sinh xã hội, trong đó có BHYT. Đồng thời, thế giới đang ở trong thời điểm lịch sử, có tính bước ngoặt để chuyển sang giai đoạn phát triển mới, trong đó Việt Nam cũng đang phải vượt qua thách thức cũng như tận dụng cơ hội mới.

Vì vậy, trong thời gian tới, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ LĐ-TB&XH khẩn trương rà soát, xây dựng CSDL, cập nhật chính xác số liệu về người cao tuổi, điều kiện sống, số người được hưởng các chế độ, chính sách xã hội… Từ đó, tính toán chính xác nhu cầu nguồn lực chăm sóc, đồng thời nghiên cứu vấn đề người cao tuổi ở các nước có dân số già để rút ra những bài học, kinh nghiệm phù hợp với điều kiện kinh tế-xã hội của Việt Nam.

Hội Người cao tuổi Việt Nam, Bộ LĐ-TB&XH chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành cùng nghiên cứu, khảo sát, đánh giá đúng tình hình và đưa ra các dự báo về già hoá dân số, đánh giá tác động đối với kinh tế, chính trị, xã hội. Từ đó, tham mưu chính xác, đầy đủ, kịp thời cho cấp có thẩm quyền.

Đồng tình với các ý kiến tại Phiên họp, Phó Thủ tướng cho rằng, bộ máy tổ chức các cấp Hội Người cao tuổi cần thống nhất, đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở; có cơ chế, hình thức hoạt động phong phú, bảo đảm chế độ, chính sách cho cán bộ nòng cốt làm việc trong các cấp hội; phát triển các Chi hội Người cao tuổi trong tổ chức tôn giáo, vùng đồng bào DTTS để phát huy vai trò chức sắc tôn giáo, người có uy tín…

Về một số vấn đề cụ thể, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ LĐ-TB&XH, Bộ Y tế, BHXH Việt Nam và các địa phương có phương án hỗ trợ kinh phí, bảo đảm 100% người cao tuổi có BHYT. Ngoài ra, trong các Chương trình MTQG về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi cần phân bổ nguồn lực để xóa nhà dột nát, ưu tiên chăm lo cho người cao tuổi thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo; xem xét lại độ tuổi và mức hưởng trợ cấp xã hội cho người cao tuổi; khuyến khích xã hội hoá các trung tâm chăm sóc người cao tuổi (đất đai, thuế)…