Theo quy định, người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, người tham gia BHXH tự nguyện hàng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng, do bản thân lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở. Về phương thức đóng, người tham gia BHXH tự nguyện có thể lựa chọn đóng hàng tháng, 3 tháng đóng 1 lần, 6 tháng đóng 1 lần, 12 tháng đóng 1 lần, hoặc đóng 1 lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm 1 lần. Người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hàng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Cụ thể bằng 30% đối với người tham gia thuộc hộ nghèo, 25% với người thuộc hộ cận nghèo, 10% đối với đối tượng khác. Thời gian hỗ trợ tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế của mỗi người, nhưng không quá 10 năm.

Trong thời gian qua, việc triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của BHXH Việt Nam, của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh, sự phối hợp của các Sở, ban, ngành, liên quan trong việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ của ngành trên địa bàn, cùng với sự đoàn kết, nỗ lực của cán bộ, công chức, viên chức. Trong năm 2019 số người tham gia BHXH tự nguyện là 6.979 người, tăng 3.347 người so với năm 2018. Tính đến ngày 31/01/2020 số người tham gia BHXH tự nguyện là 7.042 người. Số người tham gia BHXH tự ngyện ngày càng tăng dẫn đến số đối tượng được hưởng các chế độ BHXH tự nguyện cũng tăng qua các năm, quan trọng hơn là chính sách BHXH tự nguyện dần đi vào cuộc sống của người dân, người dân ngày càng nắm vững hơn về quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia.

Tuy nhiên, công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk cũng gặp nhiều khó khăn. Đắk Lắk là tỉnh miền núi, địa bàn rộng, giao thông đi lại khó khăn, thành phần dân cư khá đa dạng, trình độ dân trí của một bộ phận người dân còn thấp nên chưa ý thức tự giác tham gia BHXH tự nguyện, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo của tỉnh còn ở mức tương đối cao, thu nhập của người lao động ở nông thôn thấp, không ổn định.

Để thu hút nhiều người dân và lao động tham gia BHXH tự nguyện, phấn đấu đạt mục tiêu theo Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách BHXH đề ra đến năm 2021, phấn đấu có khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó BHXH tự nguyện chiếm khoảng 1% lực lượng lao động trong độ tuổi; khoảng 45% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hàng tháng, trợ cấp xã hội. Năm 2025 phấn đấu đạt khoảng 45% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm xã hội, trong đó nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chiếm khoảng 2,5% lực lượng lao động trong độ tuổi; có khoảng 55% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, bảo hiểm xã hội hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội. Đến năm 2030 có khoảng 60% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, trong đó BHXH tự nguyện chiếm khoảng 5% lực lượng lao động trong độ tuổi; 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hàng tháng và trợ cấp xã hội, ngành BHXH tỉnh Đắk Lắk đang tích cực triển khai các giải pháp như:

Thứ nhất, đề cao vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của Cấp ủy, chính quyền các cấp trong triển khai thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW nói chung và đặc biệt là về mục tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện tại địa phương

Thứ hai, đổi mới công tác tuyên truyền cả về nội dung và hình thức theo hướng chuyên nghiệp; tăng cường các hình thức truyền thông trực tiếp phù hợp với từng nhóm đối tượng. 

Thứ ba, chú trọng nâng cao hiệu quả thực hiện các chương trình phối hợp tuyên truyền với các Sở, ban, ngành, đoàn thể cũng như với các cơ quan thông tin đại chúng như Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, Báo Đắk Lắk, Cổng Thông tiên điện tử tỉnh, Báo Thanh niên….Tăng cường lượng tin, bài, chuyên trang, chuyên mục, phóng sự chuyên đề hướng tới mục tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện tại địa phương. Chú trọng tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện trên hệ thống đài truyền thanh xã, phường, thị trấn.

BHXH tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Văn phòng thường trú VTV Đà Nẵng tại Đắk Lắk thực hiện phóng sự tuyên truyền về chính sách BHXH

Thứ tư, chủ động cung cấp thông tin cho các cơ quan báo chí, kịp thời phản ánh, biểu dương gương tốt, điển hình tiên tiến.

Thứ năm, nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của nhân viên đại lý thu BHXH. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng truyền thông và kịp thời trang bị, cập nhật kiến thức BHXH cho họ.

Thứ sáu, chủ động xây dựng kế hoạch phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Đảm bảo lộ trình hợp lý và có giải pháp cụ thể đối với các nhóm đối tượng.

Thứ bảy, tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hơn nữa chất lượng giải quyết chế độ, chính sách BHXH, BHYT, bảo đảm quyền lợi cho người tham gia và thụ hưởng, coi đây là cơ sở quan trọng để phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.

Có thể khẳng định rằng BHXH tự nguyện là một trong những chính sách có ý nghĩa sâu sắc đối với người lao động tự do, người có thu nhập thấp và thu nhập không ổn định nhằm giúp người tham gia được hưởng lương hưu để giảm bớt những khó khăn, rủi ro, nhất là khi về già. Phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện sẽ góp phần ổn định, phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội./.