PV: Thưa Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu, theo quy định của Luật BHYT, từ 01/01/2010, HSSV là đối tượng có trách nhiệm tham gia BHYT. Xin ông cho biết, kết quả thực hiện công tác BHYT HSSV trong thời gian vừa qua?

Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu:

Thực hiện quy định này, trong các năm qua, công tác BHYT HSSV luôn được tổ chức thực hiện hiệu quả với sự phối hợp giữa Ngành BHXH, Giáo dục và Đào tạo, Y tế.

Tỉ lệ HSSV tham gia BHYT tăng dần qua các năm, năm học 2010-2011, toàn quốc mới chỉ có gần 70% HSSV tham gia BHYT, năm học 2012-2013, khoảng 80%, năm học 2013-2014 là 85%, đến năm học 2014-2015, tỉ lệ này là 88,5% tương ứng với gần 14,82 triệu HSSV có thẻ BHYT. Năm học 2015- 2016, tỉ lệ HSSV tham gia BHYT đã đạt 90,5%, tương ứng khoảng 15,6 triệu, trong đó HSSV tham gia BHYT tại nhà trường là 12,8 triệu người (học sinh là 11,3 triệu người và sinh viên là 1,5 triệu người), HSSV tham gia theo nhóm đối tượng khác (người nghèo, người có công...) là 2,8 triệu người.

Đạt được kết quả đó là nhờ sự nỗ lực cố gắng của Ngành BHXH, Giáo dục & Đào tạo, Y tế, Ban Giám hiệu và đội ngũ giáo viên, cán bộ y tế trường học trên khắp cả nước. Theo sự chỉ đạo từ BHXH Việt Nam, hàng năm BHXH các tỉnh, thành phố đều chủ động tiến hành ký kết chương trình phối hợp với Sở Giáo dục & Đào tạo, thành lập Ban chỉ đạo thực hiện, đưa ra các chỉ tiêu phấn đấu cụ thể với Phòng Giáo dục & Đào tạo các huyện, các trường học trên địa bàn.

Từ khi thực hiện Luật BHYT đến nay, cùng với số thu BHYT HSSV tăng đều qua các năm, số kinh phí trích lại từ tiền thu BHYT dành cho y tế học đường cũng tăng lên đáng kể. BHYT HSSV đã phát huy hiệu quả thiết thực với công tác chăm sóc sức khỏe học đường. Kinh phí chăm sóc sức khỏe ban đầu cho HSSV (thực hiện theo Thông tư liên tịch số 09/2009/TTLT-BYT-BTC; Thông tư liên tịch số 41/2014/TTLT-BYT-BTC) luôn được cơ quan BHXH chuyển đến kịp thời, tạo nguồn lực quan trọng phát triển y tế trường học.

BHYT cũng thực sự là chỗ dựa với bản thân mỗi em học sinh, sinh viên cũng như gia đình, giúp các em yên tâm học hành, vượt qua khó khăn bệnh tật. Trung bình mỗi năm có hàng triệu lượt HSSV tham gia BHYT được Quỹ BHYT chi trả chi phí khám, chữa bệnh khi gặp rủi ro, đau ốm. Có nhiều trường hợp HSSV mắc các bệnh nan y, chi phí chữa trị lên tới hàng trăm triệu đồng cũng được Quỹ BHYT chi trả, giúp các em có cơ hội điều trị bệnh tật.

PV: Nhận thức được tầm quan trọng của BHYT HSSV, nên Đảng và Nhà nước đã có những chỉ đạo kịp thời trong thực hiện công tác này. Thưa Phó Tổng Giám đốc, ông có thể cho biết đôi nét về vấn đề này?

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu:

Do có sự ưu việt, thiết thực về quyền lợi, giàu tính nhân văn nên BHYT HSSV đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ của toàn xã hội, sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Chính phủ. Chỉ đạo của Đảng, Nhà nước đã nhấn mạnh vai trò, nhiệm vụ của các Bộ, ngành, chính quyền các cấp trong thực hiện chính sách BHYT HSSV.

Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012- 2020 đã nêu rõ quan điểm chỉ đạo về phát triển BHYT HSSV như sau: cần mở rộng chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với một số nhóm tham gia các loại hình BHXH, BHYT, trong đó có HSSV. Đề án thực hiện lộ trình BHYT toàn dân đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (ngày 29/3/2013) cũng yêu cầu tăng tỉ lệ bao phủ BHYT đối với nhóm HSSV thông qua một loạt các giải pháp như: Xác định trách nhiệm của nhà trường trong phối hợp thực hiện pháp luật về BHYT, quyền lợi về KCB và chăm sóc sức khỏe, các hình thức xử phạt vi phạm hành chính về BHYT; công tác chăm sóc sức khỏe học đường; nghiên cứu việc nâng mức hỗ trợ đóng BHYT của HSSV từ ngân sách nhà nước lên tối thiểu 50% mức đóng BHYT; phát triển và nâng cao chất lượng y tế trường học, đội ngũ nhân viên y tế trường học; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất để bảo đảm các trường học đều có phòng y tế theo quy định, hoạt động hiệu quả, có chất lượng, đáp ứng yêu cầu CSSKBĐ cho HSSV; xây dựng kế hoạch phát triển BHYT đối với HSSV của nhà trường, đưa tiêu chí về tỉ lệ tham gia BHYT là một trong các tiêu chí đánh giá thi đua của các Sở GD-ĐT, các nhà trường…

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT (có hiệu lực từ 1/1/2015) quy định nhiệm vụ phát triển BHYT HSSV cụ thể cho cả ngành GD-ĐT, chính quyền các cấp... Trong Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 2/4/2015 về tăng cường thực hiện chính sách BHXH và BHYT, Chính phủ cũng chỉ rõ Bộ GD-ĐT chủ trì phối hợp Bộ Y tế, BHXH Việt Nam và các Bộ, ngành có liên quan xây dựng Kế hoạch phát triển và tổ chức thực hiện mở rộng BHYT HSSV, phấn đấu đạt tỷ lệ 100% HSSV tham gia BHYT. Mới đây, tại Quyết định số 1167/QĐ-TTg ngày 28/6/2016 về việc điều chỉnh giao chỉ tiêu thực hiện BHYT giai đoạn 2016 -2020, Thủ tướng Chính phủ quán triệt phải đẩy mạnh thực hiện BHYT HSSV. Theo đó giao Bộ Y tế chủ trì phối hợp Bộ tài chính xây dựng cơ chế hỗ trợ mức đóng cho HSSV theo nguyên tắc giảm dần việc cấp kinh phí từ nguồn NSNN cho các cơ sở KCB sang hỗ trợ mua thẻ BHYT khi thực hiện cơ chế tính đúng, tính đủ giá dịch vụ KCB; giao Bộ GD-ĐT, Bộ LĐ-TB&XH chỉ đạo xây dựng kế hoạch thực hiện BHYT cho HSSV, đảm bảo đến năm 2017 có 100% HSSV tham gia BHYT; phối hợp Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tăng cường thông tin, truyền thông, vận động HSSV tham gia BHYT.

Như vậy, từ định hướng chỉ đạo đến các văn bản pháp lý liên quan đến BHYT HSSV đã được Đảng, Nhà nước ban hành đầy đủ, thể hiện sự nhất quán trong chủ trương thực hiện BHYT HSSV là bước đi quan trọng trong hoàn thành mục tiêu BHYT toàn dân ở nước ta.

PV: Xin ông cho biết, BHXH Việt Nam giữ vai trò thực hiện chính sách BHYT, trong đó có BHYT HSSV. Xin ông cho biết, việc thực hiện chính sách BHYT HSSV đang còn gặp những khó khăn gì?

Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu:

Bên cạnh những chuyển biến tích cực, công tác BHYT HSSV cũng còn không ít những khó khăn, tồn tại, cụ thể:

Mặc dù, đối tượng HSSV được Nhà nước hỗ trợ 30% mức đóng BHYT, nhưng năm học 2015-2016 nhưng vẫn còn khoảng 2,4 triệu HSSV chưa tham gia. Tỉ lệ HSSV tham gia BHYT chưa đồng đều và chưa đạt yêu cầu theo quy định bắt buộc của Luật BHYT. Tại một số tỉnh, thành phố tỷ lệ tham gia vẫn còn thấp hơn nhiều so với tỷ lệ bình quân chung của cả nước…

Bên cạnh nguyên nhân do một bộ phận HSSV và phụ huynh chưa nhận thức đầy đủ, sâu sắc về tính ưu việt, nhân văn, sự cần thiết của BHYT thì nguyên nhân do tổ chức thực hiện của các cơ quan liên quan chưa thật tốt. Một số cơ quan BHXH chưa thật sự sâu sát trong quá trình triển khai, do vậy chưa tham mưu kịp thời và hiệu quả cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong chỉ đạo thực hiện công tác này. Một số Sở Giáo dục và Đào tạo các tỉnh, Phòng Giáo dục và đào tạo các huyện, quận chưa nhận thức đầy đủ về trách nhiệm chỉ đạo triển khai BHYT học sinh tại các nhà trường, chưa quan tâm thích đáng đến công tác y tế trường học. Tại một số cơ sở giáo dục bậc đại học, cao đẳng, chỉ liệt kê số tiền đóng BHYT HSSV vào các khoản thu đầu năm học mà thiếu đi công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật BHYT cho HSSV…

Mức đóng điều chỉnh theo mức tiền lương cơ sở mới là 1.210.000 đồng, từ ngày 1/5/2016 quy định tại Nghị định số 47/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 nên đối với một số HSSV khi tham gia BHYT sẽ gặp nhiều khó khăn do mức đóng tăng, nhưng mức tăng không cao đối với so với năm học 2015-2016, tăng 1.890 đồng/tháng (tăng từ 36.225 đồng lên 38.115 đồng/tháng).

Ngoài ra, việc kê khai bổ sung thông tin HSSV khi lập danh sách hộ gia đình tham gia BHYT chưa được kịp thời, đầy đủ, thông tin chưa chính xác hoặc chưa kê khai đầy đủ…dẫn đến việc rà soát dữ liệu cấp thẻ BHYT trong năm học 2016-2017 cũng sẽ gặp nhiều khó khăn.

PV: Vậy BHXH Việt Nam có những giải pháp gì để khắc phục những khó khăn này thưa ông?

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu:

Với mục tiêu tăng tỷ lệ HSSV tham gia BHYT, góp phần thực hiện BHYT toàn dân, BHXH Việt Nam đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp.

Để phù hợp với tình hình thực tế của từng địa phương và đảm bảo quyền lựa chọn phương thức đóng của HSSV và phù hợp với quy định của Luật BHYT, BHXH Việt Nam đã đề nghị Liên Bộ Y tế, Bộ Tài chính sửa đổi Thông tư số 41/2014/TTLT- BTC-BYT ngày 24/11/2014 theo hướng: Xây dựng cơ chế hỗ trợ mức đóng cho HSSV theo nguyên tắc giảm dần việc cấp kinh phí từ nguồn NSNN cho các cơ sở KCB sang hỗ trợ mua thẻ BHYT khi thực hiện cơ chế tính đúng, tính đủ giá dịch vụ KCB; bổ sung phương thức cấp thẻ BHYT trước cho toàn bộ HSSV; nhà trường có trách nhiệm thu tiền thuộc phần trách nhiệm đóng của HSSV theo hướng linh hoạt (3 tháng, 6 tháng, 12 tháng) để giảm nhẹ số tiền đóng góp.

BHXH Việt Nam đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp, chỉ đạo Sở Giáo dục Đào tạo tiếp tục hướng dẫn các cơ sở giáo dục đào tạo phối hợp cùng ngành BHXH tăng cường thực hiện BHYT cho HSSV; Nhà trường khắc phục khó khăn để thu BHYT làm nhiều đợt giảm gánh nặng tài chính cho phụ huynh HSSV vào đầu năm học mới.

BHXH Việt Nam chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố tiếp tục chủ động trong công tác tham mưu với cấp ủy, chính quyền các cấp có văn bản chỉ đạo ngành Giáo dục và Đào tạo giao chỉ tiêu tỷ lệ tham gia BHYT của học sinh đối với từng cơ sở giáo dục; đưa tiêu chí về tỷ lệ tham gia BHYT HSSV là một trong các tiêu chí đánh giá phân loại tổ chức cơ sở Đảng, đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ và việc chấp hành pháp luật của học sinh, sinh viên, đảm bảo đến hết năm 2017 đạt 100% HSSV tham gia BHYT; đối với sinh viên mới nhập học, học sinh chuyển cấp, mới vào lớp 1 thực hiện thu phí BHYT HSSV của những tháng còn lại năm 2016. Đối với HSSV đã thực hiện thu theo năm tài chính thì tiếp tục thực hiện thu vào cuối năm 2016; cơ sở giáo dục thu tiền đóng phần thuộc trách nhiệm phải đóng của học sinh, sinh viên 6 tháng hoặc một năm một lần nộp vào quỹ BHYT. Chỉ thực hiện thu phí BHYT một lần nếu HSSV có nguyện vọng và tự nguyện đóng. Thời hạn sử dụng ghi trên thẻ BHYT tương ứng với số tiền nộp vào quỹ BHYT.

Bên cạnh đó đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHYT HSSV. Đẩy mạnh phối hợp với Đoàn thanh niên, Hội Sinh viên tiếp tục đổi mới nội dung tuyên truyền, vận động, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức của phụ huynh và HSSV về ý nghĩa, tầm quan trọng của BHYT HSSV và nghĩa vụ của mỗi người dân trong tham gia BHYT và thực hiện chính sách BHYT cho con, em mình. Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền rộng rãi trong HSSV về chính sách BHYT, làm chuyển biến và nâng cao hiểu biết về tính ưu việt của chính sách BHYT đối với việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho các em ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Mặt khác, để đảm bảo quản lý chặt chẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho HSSV tham gia, hưởng BHYT thì việc hoàn thiện thông tin HSSV theo hộ gia đình là hết sức cần thiết, quan trọng. Do vậy, năm học 2016-2017 cơ quan BHXH sẽ phối hợp chặt chẽ với các Nhà trường đề nghị HSSV cung cấp, bổ sung thông tin còn thiếu để cơ quan BHXH chuẩn hoá dữ liệu, đảm bảo việc cấp thẻ BHYT kịp thời, đầy đủ, đúng đối tượng theo quy định.

PV: Trân trọng cảm ơn Phó Tổng Giám đốc!