Thông tuyến - động lực nâng cao chất lượng KCB

Số liệu thống kê của BHXH Việt Nam cho thấy, tần suất KCB/thẻ BHYT tại các cơ sở y tế tuyến huyện năm 2016 đã tăng lên gần 20% so với năm 2015. Số lượt bệnh nhân khám thông tuyến giữa các trạm y tế xã cũng tăng 1,6 triệu lượt so với năm 2015. Người bệnh cũng được hưởng các dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh tốt hơn nhờ sự cạnh tranh về chất lượng giữa các cơ sở KCB để thu hút người bệnh...

Tại phiên họp nói trên, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cũng khẳng định quy định về thông tuyến KCB BHYT, bắt đầu từ ngày 1-1-2016, có ý nghĩa quan trọng trong tổ chức cung ứng dịch vụ y tế đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân, bảo đảm quyền lựa chọn cơ sở y tế của người tham gia BHYT. Bộ trưởng Y tế cũng cung cấp nhiều bằng chứng về tác động tích cực của quy định này đối với nâng cao chất lượng y tế tuyến huyện, hoạt động đổi mới của cơ quan BHXH.

Với việc thông tuyến, người dân có thẻ BHYT thuận lợi hơn rất nhiều trong việc tiếp cận các dịch vụ KCB BHYT, đặc biệt thuận lợi đối với các trường hợp người lao động khi phải di chuyển công việc từ địa phương này sang địa phương khác hoặc người về hưu thay đổi nơi cư trú. Đối với người dân sống ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn; sống ở xã đảo, huyện đảo được KCB nội trú tại bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến trung ương mà không cần giấy chuyển viện. Các cơ sở KCB bắt buộc phải đổi mới phong cách phục vụ, đầu tư về cơ sở vật chất, nhân lực nhằm nâng cao chất lượng KCB để thu hút người bệnh, lấy người bệnh làm trung tâm. Tại tất cả các cơ sở y tế tư nhân tuyến huyện đều có số lượng bệnh nhân đến KCB tăng gấp 2 đến 3 lần so với cùng kỳ năm 2015. Bên cạnh đó, một số bệnh viện tuyến huyện lại giảm số bệnh nhân do chất lượng KCB không tốt (như tại các tỉnh Quảng Nam, Bắc Giang…).

Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh cũng cho biết: Thông tuyến đã làm tăng mức độ hấp dẫn của chính sách BHYT, thu hút người dân tham gia BHYT và thúc đẩy mở rộng đối tượng tham gia BHYT. Năm 2016, số người tham gia BHYT theo hộ gia đình là 11.530.389 người, tăng 37,4% so với năm 2015 cho thấy người dân đã tin tưởng và nhận thấy lợi ích của chính sách BHYT. Đồng thời, thông tuyến tạo nên sự công bằng hơn trong cung cấp dịch vụ KCB BHYT giữa cơ sở y tế công và tư. Trong năm 2016, có thêm 92 cơ sở KCB tư nhân tham gia vào hệ thống KCB BHYT, nâng số cơ sở y tế tư nhân hiện nay lên 596 cơ sở...

Tuy nhiên, đã có không ít bất cập xảy ra khi thực hiện cơ chế thông tuyến, như: không kiểm soát được người có thẻ BHYT tự ý đi KCB ở cơ sở khác; người tham gia BHYT lợi dụng chính sách thông tuyến để đi KCB nhiều lần, nhiều nơi mà không phải vì nhu cầu. Một số bệnh viện tư nhân có xu hướng xin xuống hạng để được xếp tương đương với bệnh viện huyện, từ đó được áp dụng cơ chế thông tuyến… Đặc biệt, có tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT gia tăng từ phía cơ sở KCB như tăng chỉ định số lượng xét nghiệm cận lâm sàng, chụp X quang, thuốc...; người bệnh BHYT đi KCB nhiều lần trong ngày, tuần, tháng để “lấy” thuốc. Số liệu thống kê cho thấy “nhiều trường hợp không bình thường” vì từ tháng 7-2016 đến tháng 2-2017, có hơn 1,2 triệu người tham gia BHYT đi khám, chữa bệnh từ hai lần trở lên mỗi tháng; 3 triệu lượt khám nhiều lần trong cùng ngày, nhiều lần trong tháng. Thậm chí, có trường hợp đi khám, lấy thuốc đến 308 lần ở 23 nơi trong 8 tháng (TP Hồ Chí Minh), 197 lần ở 5 nơi (TP Hồ Chí Minh, Bình Dương), hay có người trong quý IV-2016 đi khám 160 lần tại 20 cơ sở khác nhau…

Đẩy nhanh lộ trình thông tuyến

Tại phiên họp, TS Nguyễn Văn Tiên, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, thông tuyến là một trong những chính sách được hoan nghênh nhất năm qua. Còn việc tăng chi quỹ BHYT vừa qua, tình trạng lạm dụng BHYT chủ yếu xuất phát từ việc áp dụng giá dịch vụ y tế sau khi đã điều chỉnh. TS Nguyễn Văn Tiên đề nghị: Cần sửa Luật BHYT về quy định giám định BHYT và xử lý các hình thức theo kiểu khuyến mại khi đi khám, chữa bệnh theo BHYT.

Tham gia ý kiến phát biểu, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định: Quyết tâm của Chính phủ là phải thực hiện chủ trương thông tuyến KCB BHYT, thậm chí nỗ lực “mở” tuyến tỉnh trước thời hạn năm 2021 đặt ra trong Luật BHYT năm 2014. Phó Thủ tướng cho rằng, một trong những giải pháp căn bản để chủ trương này được thực hiện hiệu quả, quỹ BHYT được sử dụng hợp lý, không lãng phí là phải thực hiện tin học hóa trong cả hoạt động quản lý, giám sát của cơ quan BHXH và hoạt động của cơ sở y tế thông qua Hệ thống thông tin giám định BHYT. “Đúng là có một số khó khăn về vấn đề nhân lực, cơ sở vật chất, nhưng có gần 40% số cơ sở y tế không thực hiện cập nhật dữ liệu KCB BHYT vào hệ thống thông tin giám định của cơ quan BHXH là do cán bộ y tế chưa ý thức về trách nhiệm của mình trong việc sử dụng đồng tiền của dân”. Vì vậy, các bộ, ngành, đặc biệt là Bộ Y tế cần phải hoàn thiện sớm các văn bản hướng dẫn và phải ban hành ngay gói dịch vụ y tế cơ bản trong năm 2017, để việc chi trả chi phí KCB của cả ngân sách nhà nước và tiền túi của người dân được tiết kiệm nhất.

Để đáp ứng nhiệm vụ này, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh cho biết, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giám định BHYT được BHXH Việt Nam được xác định là mục tiêu sống còn. Hạ tầng kết nối với các cơ sở y tế đã hoàn thành trong năm 2016, sẵn sàng vận hành. Đến nay, cơ sở KCB nào chưa thực hiện liên thông dữ liệu sẽ phải chịu trách nhiệm, như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Năm 2016, số lượt KCB tại tuyến huyện đã tăng 15 triệu lượt so với năm 2015, tương ứng 27,7%. Năm 2016 có khoảng 18 triệu lượt người đi KCB thông tuyến tại các bệnh viện tuyến huyện, tăng 9,4 triệu lượt người so với năm 2015. Đặc biệt tại các cơ sở y tế tư nhân số lượt KCB tăng gấp khoảng ba lần so với năm 2015.