Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, ngành Dược đã tổng hợp được danh mục các loài cây thuốc từ cộng đồng các dân tộc và thu thập, sưu tầm được gần 1.300 bài thuốc dân gian trên cả nước. Hiện, nhu cầu dược liệu trong nước khoảng gần 60- 80.000 tấn/năm. Khối lượng dược liệu xuất khẩu theo thống kê đạt gần 5.000 tấn, đem lại giá trị trên 6 triệu USD mỗi năm- cao hơn hẳn so với các loại cây lương thực khác và cao gấp 5- 10 lần trồng lúa. Đơn cử: Trồng đương quy có thể cho thu nhập từ 90- 100 triệu đồng/ha/năm; cây atiso thu nhập từ 60- 80 triệu đồng/ha/năm; trong khi cây lúa chỉ từ 20- 40 triệu đồng/ha/năm.

Cũng theo Bộ trưởng Tiến, mặc dù có tiềm năng, thế mạnh rất lớn về tài nguyên dược liệu, nhưng có một nghịch lý là hiện nay chúng ta mới chủ động được 25% nhu cầu; 75% còn lại chúng ta phải phụ thuộc nguồn nhập khẩu. Số lượng loài cây dược liệu có khả năng khai thác tự nhiên còn rất ít- cả nước chỉ còn khoảng 206 loài; nhiều loài cây dược liệu quý hiếm đang đứng trước nguy cơ cạn kiệt như: Ba kích, đẳng sâm, hoàng tinh...; thậm chí nhiều cây thuốc đã được đưa vào sách đỏ vì có nguy cơ bị tuyệt chủng.

“Cây hoàng liên trước kia là đặc trưng của dãy núi Hoàng Liên Sơn, nay chỉ tìm thấy ở dạng dấu tích. Từ năm 1994, Pháp và Mỹ đã chiết xuất được hoạt chất taxon từ cây thông đỏ để sản xuất thuốc chữa ung thư bán ra thị trường, đem lại doanh thu hàng chục tỉ USD mỗi năm; trong khi Việt Nam vẫn chưa sản xuất được loại thuốc này trong khi cây thông đỏ ở Lâm Đồng là loại cây đặc biệt quý hiếm với hàm lượng hoạt chất chữa ung thư cao bậc nhất thế giới”- Bộ trưởng Tiến chia sẻ.

Thống kê của Viện Dược liệu cũng cho thấy, tính đến nay, cả nước đã ghi nhận có 5.117 loài thực vật và nấm; 408 loài động vật và 75 loại khoáng vật có công dụng làm thuốc ở Việt Nam. Trong số đó, có khoảng 70 loài có tiềm năng khai thác với tổng trữ lượng khoảng 18.000 tấn/năm như: Diếp cá (5.000 tấn), cẩu tích (1.500 tấn), lạc tiên (1.500 tấn), rau đắng đất (1.500 tấn)... Bên cạnh đó, còn sở hữu nhiều loài dược liệu quý, hiếm, đặc hữu như: Sâm Ngọc Linh, ba kích, châu thụ, ngân đằng…

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, đất nước ta có truyền thống quý báu về y học cổ truyền và có nhiều cây thuốc quý nổi tiếng. Cha ông chúng ta, từ Chu Văn An, Tuệ Tĩnh cho đến Hải Thượng Lãn Ông đã biên tập nên những bộ sách quý, những chỉ dạy hết sức cụ thể để áp dụng y học cổ truyền trong việc bảo vệ sức khỏe nhân dân. Và, trong giai đoạn mới, Đảng và Nhà nước ta đã đưa ra đường lối chung về y tế là y học hiện đại kết hợp với y học cổ truyền.

Theo Thủ tướng, với điều kiện tự nhiên của đất nước, chúng ta có trên 5.000 loài cây thuốc để làm dược liệu, thuốc chữa bệnh. Đây là thế mạnh của tất cả các địa phương để có thể phát triển dược liệu ở mọi miền Tổ quốc, với giá trị gia tăng lớn để phục vụ người dân trong nước và xuất khẩu. Đồng thời cho rằng, chúng ta chưa phát huy được tiềm năng trong lĩnh vực này, nhất là chưa quy hoạch, phát triển được chuỗi giá trị của cây dược liệu. Trong khi đó, việc khai thác, chế biến còn nhiều manh mún, chưa đảm bảo sản xuất hàng hóa đáp ứng thị trường. Nhiều loại dược liệu quý có nguy cơ cạn kiệt…

Do vậy, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương phải nhìn thẳng vào vấn đề, xác định rõ những bất cập, tồn tại; từ đó đề xuất cơ chế, chính sách cũng như những giải pháp có tính đột phá để thu hút đầu tư, khuyến khích người dân và DN nuôi trồng, bảo đảm chất lượng, hiệu quả tốt nhất cây dược liệu. Đặc biệt, phải đầu tư có trọng tâm, trọng điểm; có tiêu chí để phát triển các loại hình DN, dự án, chương trình để thực hiện mục tiêu phát triển dược liệu trong nước./.