Sau 05 năm thực hiện Quy chế phối hợp số 1853/QCPH-TCCSPCTP-BHXH giữa BHXH Việt Nam và Tổng cục Cảnh sát - Bộ Công an, giai đoạn 2012-2017, dự thảo Báo cáo sơ kết nêu rõ, quy chế phối hợp giữa 02 Ngành được xây dựng với nguyên tắc hỗ trợ lẫn nhau trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi bên theo quy định của pháp luật và việc phối hợp được thực hiện thường xuyên, kịp thời, hiệu quả. Ngoài ra, Quy chế đã góp phần xây dựng và duy trì mối quan hệ phối hợp giữa 02 cơ quan từ Trung ương đến địa phương; trao đổi thông tin, tài liệu có liên quan, phối hợp trong công tác bảo vệ tài sản của Nhà nước, của tập thể, cá nhân, lợi ích hợp pháp và đảm bảo an toàn các hoạt động của cơ quan BHXH các cấp.

Thực hiện Quy chế phối hợp, tại một số địa phương, cơ quan BHXH và cơ quan Công an đã tổ chức các buổi giải đáp những thắc mắc về chế độ, chính sách BHXH, BHYT cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp trên địa bàn (với 48 doanh nghiệp). Qua đó, đã chủ động tuyên truyền, tư vấn, đối thoại về Luật BHXH, Luật BHYT đến với NLĐ.

Đặc biệt, qua trao đổi thông tin và phối hợp chặt chẽ, 02 cơ quan đã xác định được những địa bàn trọng điểm cần tập trung phối hợp giữa các lực lượng để phát hiện, ngăn chặn và đấu tranh chống các hành vi vi phạm về BHXH, BHYT. Từ năm 2012 đến nay, lực lượng Cảnh sát kinh tế các địa phương đã nhận và xử lý hàng trăm thông tin, tài liệu do cơ quan BHXH chuyển sang.

Trong 05 năm 2012-2017, BHXH các tỉnh, thành phố thường xuyên chủ động thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch; kịp thời trao đổi thông tin; phối hợp với Công an và các cơ quan có liên quan ở địa phương để thực hiện 835 cuộc thanh tra, kiểm tra, xác minh liên ngành tại 2.308 đơn vị (trong đó có 2.228 đơn vị sử dụng lao động; 80 cơ sở KCB BHYT; phối hợp xác minh làm rõ 86 hồ sơ, vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật).

Qua đó, đã phát hiện nhiều trường hợp lạm dụng, vi phạm theo quy mô từ nhỏ đến lớn: Yêu cầu chủ sử dụng lao động làm thủ tục tham gia BHXH bắt buộc cho 4.812 lao động thuộc diện phải tham gia BHXH; thực hiện khắc phục tiền nợ và truy thu (gồm cả tiền lãi chậm đóng) với số tiền là 576.073 triệu đồng; yêu cầu truy thu 17.043 triệu đồng tiền truy đóng BHXH, BH thất nghiệp, BHYT và tiền chi sai do lạm dụng các chế độ BHXH; yêu cầu thu hồi, xuất toán 48.861 triệu đồng do lạm dụng các chi phí KCB BHYT. Trong quá trình triển khai đôn đốc thu hồi số tiền do thanh tra, kiểm tra và phát hiện trục lợi, kết quả số tiền đã khắc phục nợ là 252.797 triệu đồng; đồng thời đã thu hồi được số tiền 6.447 triệu đồng tiền truy đóng BHXH, BH thất nghiệp, BHYT, tiền chi sai do lạm dụng các chế độ BHXH và số tiền 3.134 triệu đồng do chi sai, lạm dụng các chi phí KCB BHYT.

Ngoài ra, BHXH các tỉnh, thành phố đã phối hợp với các ngành và Công an địa phương thực hiện khởi kiện các đơn vị sử dụng lao động ra tòa án do nợ tiền đóng BHXH kéo dài. Đồng thời, kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính 459 tổ chức, cá nhân vi phạm, số tiền thu hồi do xử phạt vi phạm hành chính là 206 triệu đồng.

Từ việc triển khai Quy chế phối hợp, phát hiện một số phương thức thủ đoạn hoạt động tội phạm như: Các tổ chức, cá nhân lợi dụng kẽ hở của pháp luật và một số quy định chưa chặt chẽ về BHXH, BH thất nghiệp để thực hiện những hành vi lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BH thất nghiệp, đặc biệt là quỹ ốm đau - thai sản; lợi dụng kẽ hở của chính quyền địa phương trong việc chứng thực các văn bản giấy tờ để làm giả Giấy khai sinh hoặc Giấy chứng sinh bản sao và thực hiện lập hồ sơ giả mạo đề nghị cơ quan BHXH thanh toán tiền trợ cấp thai sản; tình trạng thu gom sổ BHXH của người tham gia BHXH đã nghỉ việc mà không nhận lại sổ, sau đó lập hồ sơ BHXH khống, chiếm đoạt tiền BHXH; DN cố tình lập và sử dụng 02 hệ thống thang bảng lương khác nhau (một hệ thống lương dùng để chi trả lương thực tế cho NLĐ, một hệ thống lương dùng để đăng ký tham gia và làm cơ sở tính mức đóng BHXH) với thủ đoạn này, các DN đã trốn đóng tiền BHXH của NLĐ mà theo quy định pháp luật họ phải đóng cho cơ quan BHXH; một số cơ sở KCB cố tình lập hồ sơ bệnh án, kê đơn thuốc khống hoặc kê tăng số lượng, thêm loại thuốc, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật, chi phí giường bệnh và các chi phí khác mà thực tế người bệnh không sử dụng để trục lợi quỹ BHYT.

Sau 05 năm triển khai thực hiện Quy chế phối hợp, đã giúp 02 cơ quan xây dựng được mối quan hệ phối hợp chặt chẽ, phát huy sức mạnh tổng hợp trong công tác phòng ngừa, đấu tranh phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, qua đó góp phần giữ vững an ninh trật tự, ổn định chính trị - xã hội ở địa phương, phục vụ có hiệu quả yêu cầu phát triển kinh tế, an sinh xã hội trong tình hình mới./.