Thứ ba, phải có quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, năng động, sáng tạo

Toàn bộ tư tưởng, cuộc đời, sự nghiệp của Bác cho thấy cách mạng là phá cái cũ đổi ra cái mới, phá cái xấu đổi ra cái tốt. Một trong những bài giảng đầu tiên của Người cho cán bộ là làm việc gì, bất kỳ lớn bé, bất kỳ khó dễ, không ra sức thì chắc không thành công. Tục ngữ có câu: “Sư tử bắt thỏ tất dùng hết sức”.

Quyết tâm chính trị là một tư tưởng lớn xuyên suốt trong tư tưởng của Bác. Bằng tục ngữ “nước chảy đá mòn” và “có công mài sắt có ngày nên kim”, Bác dạy cán bộ việc gì khó cho mấy, quyết tâm làm thì làm chắc được, ít người làm không nổi, nhiều người đồng tâm hiệp lực mà làm thì phải nổi. Đời này làm chưa xong thì đời sau nối theo làm thì phải xong.

Sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh cho thấy đó là một tiến trình cách mạng với quyết tâm chính trị cao, không gì có thể lay chuyển: “Không có việc gì khó. Chỉ sợ lòng không bền. Đào núi và lấp biển. Quyết chí ắt làm nên”. Toàn Đảng, toàn quân, toàn dân nỗ lực lớn, vượt qua bao núi non, thác ghềnh hiểm trở từ núi rừng Việt Bắc làm nên Cách mạng Tháng Tám. Từ lòng chảo Điện Biên, khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt, máu trộn bùn non, gan không núng, chí không mòn, làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ, một thiên sử vàng, lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu. Quyết tâm, tín tâm, đồng tâm là những tư tưởng lớn của Bác

Nhờ hành động quyết liệt, năng động, sáng tạo mà chúng ta đã hoàn thành nhiệm vụ “kép” vừa giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc vừa bước đầu có được những thành quả của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của Bác Hồ, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhân dân Việt Nam tỏ rõ được quyết tâm, quyết liệt, trí tuệ, bản lĩnh. Đảng ta khẳng định: “Năm tháng sẽ trôi qua, nhưng thắng lợi của Nhân dân ta trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người, và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quốc tế to lớn và có tính thời đại sâu sắc”.

Những thành tựu quan trọng, toàn diện trong đổi mới không chỉ là ý chí quyết tâm mà còn là sáng tạo; không chỉ là nghị lực phi thường mà còn là bước đi phù hợp, phát huy mọi nguồn lực, tháo gỡ điểm nghẽn. Chúng ta vừa làm vừa rút kinh nghiệm, tổng kết thực tiễn, rút ra lý luận. Kinh nghiệm này cũng chính từ di sản Hồ Chí Minh. Thành công của kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, xây dựng chủ nghĩa xã hội là nhờ phát huy mọi nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực nhân dân, tài dân, sức dân, của dân. Chúng ta biết thắng từng bước, kết hợp chặt chẽ vừa kháng chiến vừa kiến quốc, vừa tiến hành cách mạng giải phóng vừa xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Từ thực tiễn rút ra lý luận. Lý luận soi sáng thực tiễn. Cứ thế cách mạng không ngừng phát triển, tiến lên. Tư tưởng Hồ Chí Minh chỉ cho ta bài học sáng ngời về tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận. Đó là gom góp ý kiến kinh nghiệm trong sự chỉ đạo từng bộ phận, trong phong trào quần chúng, đem làm ý kiến chung, có hệ thống. Rồi đem ý kiến chung đó để thí nghiệm trong các bộ phận, giải thích cho quần chúng, làm cho nó thành ý kiến của quần chúng, làm cho quần chúng giữ vững và thực hành ý kiến đó. Rồi lại đem ý kiến của quần chúng, kinh nghiệm chung và mới, đúc thành chỉ thị mới. Cứ như thế mãi.

Thứ tư, chủ động nắm bắt, dự báo đúng tình hình, không để bị động, bất ngờ, kiên quyết, kiên trì bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; giải quyết tốt mối quan hệ giữa giữ vững độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường với tích cực, chủ động hội nhập quốc tế

Đây là một kinh nghiệm lớn trong đổi mới, bắt nguồn từ tình hình thế giới, khu vực mấy chục năm qua có nhiều diễn biến phức tạp. Nhưng nhờ Đảng ta bám sát thực tiễn của đất nước và thế giới, nắm bắt kịp thời, dự báo diễn biến mới, xác định, điều chỉnh một số chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp nên chúng ta thích ứng, vượt qua và thắng lợi. Chúng ta đánh bại các thế lực thù địch tìm mọi cách phá hoại thành quả cách mạng và quá trình xây dựng, phát triển đất nước; đồng thời kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ công cuộc đổi mới.

Trong tiến trình đổi mới, chúng ta luôn luôn đặt lợi ích quốc gia - dân tộc lên trên hết, đồng thời chủ động, tích cực hội nhập quốc tế trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Kinh nghiệm nêu trên chúng ta có thể tìm thấy trong di sản Hồ Chí Minh. Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, quan điểm xuyên suốt của Người là “Dân tộc trên hết!”, “Tổ quốc trên hết!”. Ngay sau khi giành được độc lập, Bác đã tuyên bố với thế giới rằng Nhân dân Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. Khi nền độc lập có nguy cơ bị xâm phạm, Người khẳng định “chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”. “Không có gì quý hơn độc lập, tự do!”. Bác là con người của tinh thần độc lập, tự chủ, sáng tạo, nhưng sẵn sàng làm bạn với tất cả các nước, không gây thù oán với một ai.

Xuất phát từ nhận thức khoa học, cách mạng trên thế giới chỉ có hai hạng người: hạng người đi áp bức và hạng người bị áp bức; hạng người làm điều thiện và hạng người làm điều ác. Vì vậy, đã là người bị áp bức, làm điều thiện thì không phân biệt tôn giáo, đảng phái, màu da, tiếng nói, chủng tộc, văn hóa, giàu nghèo, mà “rằng đây bốn bể một nhà. Vàng đen trắng đỏ đều là anh em”. Chỉ có một tình hữu ái vô sản là thật mà thôi.

Rõ ràng, những bài học kinh nghiệm lớn trong đổi mới mang đậm dấu ấn tư tưởng Hồ Chí Minh.