Cách đây 5 năm, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIII đã điều chỉnh Điều 60 Luật BHXH 2014. Theo đó, “Trường hợp NLĐ tham gia BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc, người tham gia BHXH tự nguyện sau một năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH, khi có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần”. Với sự điều chỉnh theo yêu cầu của một bộ phận NLĐ, “lợi ích lâu dài” cho NLĐ chưa đạt được mục tiêu mà Luật BHXH đề ra.

Theo các chuyên gia, đây không phải vấn đề xung đột lợi ích mà về trách nhiệm, Nhà nước- dù theo mô hình nào cũng không thể bỏ mặc người dân khi họ quá khó khăn. Điều 60 Luật BHXH nhằm bảo đảm an sinh xã hội nói chung, lợi ích NLĐ nói riêng và hầu hết NLĐ đều biết. Tuy nhiên, nhiều NLĐ chỉ vì một số lý do “ngắn hạn” đã quyết nhận BHXH một lần mà không lường hết được những khó khăn của thì tương lai khi không còn cơ hội hưởng lương hưu.

Sau 5 năm điều chỉnh Điều 60 Luật BHXH, đại dịch COVID-19 bùng phát đã khiến nhiều người phải nhìn nhận lại quy định hưởng BHXH một lần. Do tác động của đại dịch, nhiều DN buộc phải tạm thời ngừng sản xuất dẫn đến thiếu việc làm, khiến hàng nghìn NLĐ muốn nhận BHXH một lần (trường hợp đủ điều kiện). Có không ít người chưa đủ điều kiện (mới được tuyển dụng) đã “bán non” sổ BHXH cho những kẻ cơ hội thu gom để có được ngay “một cục tiền”, mà không biết rằng như thế sẽ bị thiệt thòi hơn cả nhận một lần.

Dù sớm hay muộn đại dịch cũng sẽ kết thúc, khó khăn về việc làm rồi cũng dần qua. Khi đại dịch qua đi, những NLĐ đã từng “bán non” sổ BHXH sẽ phải đối mặt với những khó khăn lâu dài trong cuộc sống. Còn Nhà nước khi đó lại thêm một việc khó phải giải quyết, đó là lo đảm bảo an sinh cho nhóm NLĐ này. Vậy nên, cùng với sự quan tâm của Chính phủ, sự vào cuộc khẩn trương của BHXH Việt Nam và các tổ chức liên quan sẽ giúp NLĐ nhìn xa hơn, thiết thực hơn về lợi ích lâu dài của chính sách BHXH. Đặc biệt, họ sẽ nhận thức được rõ việc hạn chế nhận BHXH một lần cũng chính là một phần của công cuộc phòng chống COVID-19.

Thực tế, nhận BHXH một lần không chỉ đem lại những thiệt thòi cho NLĐ mà còn tạo áp lực rất lớn đến việc bảo đảm các chính sách an sinh xã hội của Nhà nước. Do đó, Chính phủ, Quốc hội cần thiết phải sửa đổi quy định nhận BHXH một lần như hiện nay. Tuy nhiên, việc sửa đổi quy định nhận BHXH một lần cũng cần đặt trong điều kiện phải cải cách chính sách BHXH như đã được nêu rõ tại Nghị quyết số 28-NQ/TW.