Theo Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh, BHXH tự nguyện là chính sách an sinh mang tính nhân văn, tạo điều kiện cho lao động phi chính thức được tham gia vào lưới an sinh, để khi hết tuổi lao động có cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng, được cấp thẻ BHYT miễn phí để bảo đảm cuộc sống và chăm sóc sức khỏe...

Tư vấn cho người dân về chính sách BHXH tự nguyện

Nghị định 07/2021/NĐ-CP đã quy định, từ ngày 1/1/2022, mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất là 330.000 đồng/tháng, tăng 176.000 đồng/tháng so với mức đóng BHXH tự nguyện năm 2021; mức đóng BHXH tự nguyện tối đa là 29,8 triệu đồng/tháng.

Trước đây, để chia sẻ với những lao động tự do, thu nhập không ổn định, Nhà nước có chính sách hỗ trợ 30% mức đóng cho những đối tượng thuộc hộ nghèo, 20% cho đối tượng thuộc hộ cận nghèo và 10% cho các đối tượng khác. Còn hiện nay, để khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện, khi điều chỉnh tăng mức đóng BHXH tự nguyện tối thiểu, Chính phủ cũng tăng mức hỗ trợ tiền đóng tùy từng nhóm đối tượng. Cụ thể: Hỗ trợ người thuộc hộ nghèo tăng từ 46.200 đồng lên 99.000 đồng/tháng; hỗ trợ người thuộc hộ cận nghèo tăng từ 38.500 đồng lên 82.500 đồng/tháng và hỗ trợ các đối tượng khác tăng từ 15.400 đồng lên 33.000 đồng/tháng.

Cũng theo BHXH Việt Nam, thời gian qua, chính sách BHXH tự nguyện được đánh giá có sự phát triển vượt bậc, điển hình trong 2 năm qua số lượng người tham gia tăng mạnh. Tuy nhiên, thống kê cho thấy, tỷ lệ người tham gia BHXH tự nguyện hiện nay còn rất thấp so với con số 35 triệu lao động phi chính thức trong cả nước.

Mới đây, chia sẻ tại Tọa đàm “BHXH tự nguyện và cơ hội tiếp cận của lao động phi chính thức”, PGS-TS.Giang Thanh Long- Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết, hệ thống chính sách BHXH của Việt Nam đã tương đối đầy đủ và đáp ứng xu thế chung, song tỷ lệ tham gia chính sách này của nhóm lao động phi chính thức còn rất thấp, do những rào cản về chính sách khiến NLĐ đắn đo.

“Mặc dù chế độ hưu trí và tử tuất trong chính sách BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện về cơ bản khá tương đồng, nhưng vẫn có một số khác biệt như: Chế độ hưu trí của BHXH tự nguyện không có hưu trước tuổi, hưu do suy giảm khả năng lao động; chế độ tử tuất của BHXH tự nguyện không có chế độ tuất hằng tháng mà chỉ có tuất một lần; quyền lợi của người tham gia BHXH tự nguyện ít hơn BHXH bắt buộc khi không có các chế độ ngắn hạn khác (thai sản, ốm đau, TNLĐ-BNN).

Vì vậy, chuyên gia này cho rằng, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ để lao động di cư tiếp cận được với BHXH tự nguyện như hỗ trợ về việc làm và vốn để họ có được công việc ổn định, từ đó tham gia vào hệ thống an sinh xã hội. Đồng thời, thiết kế lại chính sách theo hướng tích hợp thêm chính sách BHYT để khi người dân tham gia BHXH tự nguyện sẽ có luôn thẻ BHYT để KCB; bổ sung chế độ thai sản và ốm đau nhằm tăng tính hấp dẫn.

Về thời gian thụ hưởng, cũng cần xem xét giảm thời gian chờ thụ hưởng từ 20 năm xuống còn 15 hoặc 10 năm, hoặc cho mua theo gói với nguyên tắc đóng nhiều hưởng nhiều, đóng ít hưởng ít. Bởi, chỉ khi người dân thấy quyền lợi được bảo đảm tương ứng với dịch vụ, họ mới nhận thấy rõ hơn sự thiết thực của chính sách và quyết định tham gia.