Trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, tỷ lệ người hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng; BHXH một lần; ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe; trợ cấp thất nghiệp (TCTN) tăng dần qua các năm. Phương thức chi trả cho người hưởng được thực hiện bằng nhiều hình thức linh hoạt như thanh toán trực tiếp, thanh toán qua ngân hàng, qua bưu điện. Mặc dù tỷ lệ người hưởng nhận qua tài khoản cá nhân hàng năm tăng nhưng vẫn chiếm tỷ lệ thấp so với số nhận bằng tiền mặt. Tính đến cuối năm 2018, số người nhận các chế độ BHXH qua tài khoản cá nhân là 34.323 người với số tiền khoảng 740.930 triệu đồng trong tổng số 78.343 người với số tiền khoảng 2.228.542 triệu đồng, đạt 43,8% về số người và 33,2% về số tiền; tăng 2,8% về số người; 4,3% về số tiền so với năm 2017. Tính đến ngày 31/8/2019, số người hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH qua tài khoản cá nhân là 10.418 người, chiếm 24,2% trong tổng số người hưởng hàng tháng.

Trong thời gian qua, BHXH tỉnh Đắk Lắk đã phối hợp với cơ quan Bưu điện, các ngân hàng, đơn vị cung ứng dịch vụ thanh toán công hướng dẫn, tuyên truyền, vận động, tạo điều kiện thuận lợi nhằm khuyến khích người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH, TCTN… nhận tiền qua tài khoản cá nhân. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chi trả qua tài khoản cá nhân còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, một phần nguyên nhân do tâm lý, thói quen sử dụng tiền mặt của đa số người dân còn rất phổ biến nên muốn nhận chế độ trực tiếp bằng tiền mặt để đáp ứng nhu cầu chi tiêu hàng ngày. Mặt khác, những người được hưởng chế độ ASXH đa phần là người lớn tuổi, bệnh tật, neo đơn…, rất khó khăn khi tiếp cận hệ thống công nghệ hiện đại, không muốn rút tiền tại các máy ATM, sợ những trục trặc về kỹ thuật khi rút tiền. Bên cạnh đó, công tác quản lý người hưởng qua tài khoản cá nhân cũng gặp rất nhiều khó khăn do không nắm được hết các thông tin của người hưởng trên địa bàn. Số lượng máy ATM của các ngân hàng chưa đáp ứng được nhu cầu của người lao động, chưa phân bố đồng đều trên địa bàn, chủ yếu các máy ATM được đặt tại trung tâm thành phố và trung tâm các huyện...

Trên thực tế, việc chi trả dịch vụ ASXH qua phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt đem lại rất nhiều tiện ích cho người hưởng như tiết kiệm được thời gian, công sức, tránh được rủi ro tiền giả và đặc biệt là đảm bảo an toàn cá nhân, việc thay đổi dần nhận thức và thói quen sử dụng tiền mặt bằng văn hóa giao dịch qua ngân hàng góp phần từng bước nâng cao chất lượng đời sống. Chi trả dịch vụ ASXH qua phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt còn giúp tiết kiệm được chi phí, thời gian, nhân lực trong quản lý ngân quỹ (tiết kiệm thời gian và chi phí trong việc giao nhận, kiểm đếm, phân chia tiền mặt để chi trả dịch vụ ASXH) và giúp cho việc chi trả an toàn, hiệu quả. Đối với các ngân hàng cung ứng dịch vụ chi trả qua tài khoản sẽ mở rộng việc tiếp cận và gia tăng thị phần khách hàng; phát hành thẻ, đẩy mạnh phát triển các dịch vụ thanh toán thẻ; phát triển mở rộng sản phẩm dịch vụ; tạo thêm cơ hội sử dụng vốn đầu tư phát triển kinh tế xã hội. Hình thức chi trả này đã và đang thay đổi dần nhận thức và thói quen tâm lý sử dụng tiền mặt trong nhân dân theo hướng tiếp cận và sử dụng tài khoản ngân hàng để giao dịch thanh toán. Trên cơ sở đó giúp gia tăng tính minh bạch trong hoạt động kinh tế - xã hội, đồng thời hỗ trợ tăng cường ổn định trật tự an ninh xã hội, tiết kiệm một phần chi phí đầu tư xã hội trong giao dịch, vận chuyển và quản lý tiền mặt...

Để đẩy mạnh việc chi trả các dịch vụ ASXH qua phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt phục vụ người tham gia BHXH, BHYT, BHTN ngày càng tốt hơn, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Đắk Lắk đã ban hành Công văn số 5852/UBND-KGVX ngày 19/7/2019 về việc thực hiện đẩy mạnh chi trả dịch vụ ASXH qua phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, theo đó UBND tỉnh yêu cầu Giám đốc các sở, ngành; Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị có liên quan và Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố tiếp tục triển khai thực hiện Quyết định số 241/QĐ-TTg với các nội dung cụ thể sau:

* Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Đắk Lắk: Chỉ đạo các Chi nhánh Ngân hàng Thương mại trên địa bàn tỉnh đầu tư cơ sở hạ tầng và công nghệ kết nối để thực hiện việc chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH theo hướng đa dạng các dịch vụ. Tiếp tục phát triển, sắp xếp mạng lưới giao dịch tự động trên địa bàn, tạo thuận lợi cho việc nhận lương hưu, trợ cấp BHXH, TCTN qua tài khoản cá nhân. Áp dụng các sản phẩm thanh toán không dùng tiền mặt phù hợp, thuận lợi cho khách hàng trong việc chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH.

* Đối với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội: Thường xuyên theo dõi, đôn đốc BHXH tỉnh phối hợp với các ngân hàng trong việc chi trả lương hưu, trợ cấp xã hội cho các đối tượng thụ hưởng phù hợp với điều kiện và nhu cầu của người thụ hưởng; chỉ đạo các cơ sở dạy nghề thu, nộp học phí của học viên thanh toán thông qua ngân hàng; chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm Đắk Lắk tuyên truyền, hướng dẫn người hưởng TCTN nhận trợ cấp qua tài khoản cá nhân mở tại ngân hàng.

* Đối với Bưu điện tỉnh: Phối hợp với cơ quan BHXH thực hiện tốt công tác chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH, TCTN qua hệ thống ngân hàng; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn, vận động người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH bằng tiền mặt tại các điểm chi trả sang hình thức nhận qua tài khoản thẻ. Hướng dẫn người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH cách thức mở, sử dụng tài khoản, sử dụng các phương tiện thanh toán bằng thẻ ATM, lựa chọn ngân hàng phù hợp với điều kiện cá nhân.  

* Đối với BHXH tỉnh: Phối hợp với cơ quan Bưu điện và ngân hàng trên địa bàn tuyên truyền, vận động, khuyến khích người hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH qua tài khoản cá nhân, phù hợp với điều kiện và nhu cầu của người thụ hưởng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và của BHXH Việt Nam. Tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện giao dịch điện tử, sử dụng chữ ký số trong việc trao đổi, chia sẻ thông tin giữa cơ quan BHXH với ngân hàng, cơ quan Bưu điện. Xây dựng kế hoạch chi tiết hàng năm để đạt được chỉ tiêu chi qua tài khoản cá nhân theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và của BHXH Việt Nam.

* Đối với UBND các huyện, thị xã, thành phố: Chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, UBND các xã, phường, thị trấn khi giải quyết, thanh toán chế độ lương hưu, trợ cấp BHXH sử dụng phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, khuyến khích cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ở cơ quan, đơn vị, người dân địa phương thực hiện tốt việc thanh toán các chế độ lương hưu, trợ cấp BHXH không dùng tiền mặt.

Thực hiện Kế hoạch số 1764/KH-BHXH ngày 23/5/2019 của BHXH Việt Nam và Công văn số 5852/UBND-KGVX ngày 19/7/2019 của UBND tỉnh Đắk Lắk về việc thực hiện đẩy mạnh chi trả dịch vụ ASXH qua phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, BHXH tỉnh Đắk Lắk đã xây dựng Kế hoạch số 1861/KH-BHXH ngày 06/9/2019 về việc thực hiện đẩy mạnh chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH và BHTN qua phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt nhằm đề ra nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH, BHTN qua phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt theo chủ trương của Chính phủ và BHXH Việt Nam.

Trong thời gian tới, tỉnh Đắk Lắk sẽ tiếp tục phấn đấu đến năm 2020 đạt được các mục tiêu chủ yếu theo Quyết định số 241/QĐ-TTg ngày 23/02/2018 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn tỉnh, nhất là phấn đấu 20% số tiền chi trả ASXH trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, thị xã Buôn Hồ được thực hiện qua ngân hàng; phấn đấu đến năm 2021 đạt 50% số người nhận lương hưu, trợ cấp BHXH, mai táng phí, tử tuất…sử dụng phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt ở khu đô thị theo Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 01/01/2019 của Chính phủ về tiếp nhận thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2019 và định hướng đến năm 2021./.