Năm 2020, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên công tác thu, thu nợ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) gặp nhiều khó khăn, mặt khác giá một số mặt hàng nông sản không ổn định, giá vật tư, nguyên liệu tăng cao, thời tiết diễn biến phức tạp, dịch bệnh nhiều… đã ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp sản xuất cà phê, cao su, kinh doanh vận tải, du lịch, khách sạn… dẫn đến người lao động không có việc làm, thu nhập giảm, đời sống của người lao động gặp rất nhiều khó khăn từ đó tác động không nhỏ đến công tác thu và thu nợ BHXH, BHYT, BHTN.

Doanh nghiệp bị ảnh hưởng của dịch Covid-19 sẽ được tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất (ảnh minh họa)

Tính đến 31/12/2020, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN toàn tỉnh là 169.443 triệu đồng, chiếm tỷ lệ 4,91%/số phải thu, cao hơn bình quân chung của toàn ngành.
Nguyên nhân:
- Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhiều đơn vị, doanh nghiệp phải thu hẹp sản xuất kinh doanh hoặc tạm ngừng hoạt động, người lao động không có việc làm phải nghỉ việc, đơn vị không có tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN;
- Công tác thanh tra kiểm tra hạn chế do thực hiện giãn cách xã hội dẫn đến số người tham gia BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN giảm; số nợ BHXH, BHYT, BHTN tăng lên;
- Một số đơn vị phá sản giải thể, một số kinh doanh thua lỗ, khó khăn có số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN lớn, cụ thể: Công ty TNHH một thành viên Cà phê Ea Tul (chờ giải thể): 15.526.257.667 đồng; Công ty Cổ phần đường bộ Đắk Lắk: 4.607.083.647 đồng; Công ty TNHH Một thành viên Cà Phê 715A: 4.668.103.033 đồng; Công ty Cổ phần Xuất Nhập Khẩu Nông sản 722: 1.196.309.718 đồng; Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư Xây dựng Công trình 1: 3.325.459.985 đồng; Công ty Cổ phần Xây dựng và Xuất nhập khẩu Quyết Thắng: 1.762.182.213 đồng;
- Có những doanh nghiệp đăng ký thành lập nhưng khi đến kiểm tra thì không có trụ sở giao dịch hoặc thành lập xong không hoạt động hay hoạt động thời gian ngắn rồi giải thể; một số doanh nghiệp đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN để được đấu thầu công việc, sau đó ngừng tham gia, ngừng giao dịch trong thời gian dài. Đây cũng là một trong những nguyên nhân làm cho số đơn vị và số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN ngày càng tăng lên.
Trước những khó khăn, thách thức trên, để thu hồi nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động và an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh trong tình hình mới, thời gian tới BHXH tỉnh Đắk Lắk tập trung vào các giải pháp sau:
- Tham mưu cho Tỉnh uỷ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về Cải cách chính sách BHXH; thường xuyên thống kê, rà soát và cung cấp thông tin những đơn vị nợ đọng dây dưa, kéo dài để phối hợp với các Sở, ban, ngành, các cơ quan, đơn vị, các tổ chức chính trị - xã hội …trong công  tác thu hồi nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN.
- Phối hợp chặt chẽ với Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tỉnh, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, các Ngân hàng thương mại thực hiện buộc trích tiền từ tài khoản tiền gửi của người sử dụng lao động để nộp tiền BHXH chưa đóng, chậm đóng và tiền lãi phát sinh đối với các doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT, BHTN;
- Tăng cường công tác thanh tra chuyên ngành, thanh tra đột xuất các doanh nghiệp có hành vi trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN thời gian dài. Theo dõi, đôn đốc và tập trung xử lý các kết luận sau thanh tra, đặc biệt kiên quyết xử phạt vi phạm hành chính và chuyển hồ sơ sang cơ quan Công an đề nghị điều tra, khởi tố theo quy định tại Bộ luật Hình sự...
- Phối hợp chặt chẽ với các sở, ban ngành, đẩy mạnh các hình thức thông tin, tuyên truyền phù hợp đến các cơ quan, doanh nghiệp và người dân (tuyên truyền trực tiếp đến chủ sử dụng lao động và người lao động).