Theo đánh giá của Thường trực Ủy ban Pháp luật, tại một số địa phương, nhiều NLĐ mắc Covid-19 tự điều trị tại nhà đang gặp khó khăn khi xin Giấy chứng nhận (GCN) nghỉ việc hưởng BHXH để làm căn cứ hưởng chế độ ốm đau, vì thủ tục rườm rà, mất nhiều thời gian. Cụ thể, theo quy định hiện hành, việc cấp GCN nghỉ việc hưởng BHXH do TTYT cấp huyện thực hiện, trong khi các TYT cấp xã chỉ cấp Giấy xác nhận hoàn thành cách ly hoặc hoàn thành điều trị Covid-19 tại nhà. NLĐ không thể sử dụng Giấy xác nhận của TYT cấp xã để tiến hành các thủ tục hưởng BHXH. Đây là vấn đề đã được nhiều địa phương phản ánh đến Bộ Y tế đề nghị cần có hướng dẫn để giảm bớt TTHC, tạo điều kiện thuận lợi cho NLĐ mắc Covid-19.

Ngày 14/1/2022, Bộ Y tế ban hành Công văn số 238/BYT-KCB gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Bộ LĐ-TB&XH, BHXH Việt Nam và các BV hướng dẫn về hồ sơ đề nghị giải quyết hưởng chế độ BHXH đối với NLĐ điều trị Covid-19. Theo đó, Bộ Y tế cho rằng, do hiện nay các văn bản pháp luật chưa có quy định dùng giấy tờ khác để thay thế GCN nghỉ việc hưởng BHXH, chưa có quy định về việc chấp nhận những giấy tờ cấp chưa đúng quy định của pháp luật vẫn có giá trị để cơ quan BHXH làm cơ sở quyết định hưởng chế độ BHXH đối với NLĐ. Vì vậy, Bộ Y tế đề nghị trong thời gian chờ các văn bản được các cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung, các đơn vị cần thực hiện đúng các quy định của pháp luật có liên quan.

Đánh giá của Ủy ban Pháp luật cho thấy, do số lượng người mắc Covid-19 hiện quá nhiều, dẫn đến hệ thống y tế cơ sở ở nhiều nơi đang bị quá tải, các nhân viên y tế đang phải làm việc với cường độ rất cao nhưng vẫn không thể đáp ứng yêu cầu. Vì vậy, ở một số nơi (đặc biệt là ở những tỉnh, thành phố đang có số ca mắc cao như: Hà Nội, Bắc Giang, Hải Dương, Hòa Bình, Bắc Ninh), người mắc Covid-19 điều trị tại nhà chưa nhận được sự hỗ trợ kịp thời, đầy đủ từ y tế địa phương trong việc tư vấn về đơn thuốc, đặc biệt là trong công tác khai báo, lập danh sách các ca mắc. Nhiều người bệnh phải tìm các đơn thuốc trên mạng xã hội, chưa có kiểm chứng của cơ quan y tế, nên tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho sức khỏe của người dân. Ở một số phường của Hà Nội, người bệnh phải ra TYT để nhận và khai báo trên bản giấy, TYT cũng không được cung cấp kít xét nghiệm mà người nghi nhiễm phải tự mang kít xét nghiệm đến, nhân viên y tế chỉ thực hiện lấy mẫu giúp và báo kết quả. Việc tập trung đông người đến TYT để khai báo và lấy mẫu gây phiền hà và làm tăng nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng.

Cũng theo Thường trực Ủy ban Pháp luật, hiện nay, có tình trạng nhiều người khi phát hiện mắc Covid-19 đã không khai báo với y tế địa phương, mà tự điều trị tại nhà gây khó khăn cho địa phương, ngành Y tế trong công tác giám sát, quản lý số lượng người mắc Covid-19 trên địa bàn. Tình trạng này tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng khi rác thải của những người mắc Covid-19 này không được xử lý đúng quy trình. Theo phản ánh của người dân, một trong những nguyên nhân của tình trạng này là do người dân không được hỗ trợ gì nhiều trong quá trình điều trị Covid-19 tại nhà.

Bên cạnh đó, tình trạng gom hàng dẫn đến khan hiếm, tăng giá kít xét nghiệm nhanh Covid-19. Trước những diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, nhu cầu về mặt hàng kít xét nghiệm nhanh Covid-19 đã gia tăng đột biến, trong khi chất lượng chưa được kiểm soát hiệu quả. Dư luận cho rằng, dịch Covid-19 vẫn đang tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp, nhu cầu sử dụng các bộ kít xét nghiệm nhanh Covid-19 của người dân theo dự báo sẽ còn tăng cao và kéo dài. Trong khi đó, hiện nay, hơn 95% ca nhiễm Covid-19 được điều trị tại nhà và người bệnh phải tự lo mọi khoản chi phí điều trị, trong đó có chi phí xét nghiệm- đây là gánh nặng lớn đối với người dân.

Trước những vấn đề trên, Thường trực Ủy ban Pháp luật kiến nghị Tổ công tác thực hiện Nghị quyết số 30/2021/QH15 đề nghị Bộ Y tế, các bộ, ngành có liên quan cần nghiên cứu, có cách thức thông tin, truyền thông đầy đủ, kịp thời để ổn định tư tưởng, tạo niềm tin cho người dân về chiến lược phòng chống dịch bệnh trong thời gian sắp tới. Các cơ quan có thẩm quyền tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân về việc khai báo sớm khi mắc Covid-19 với y tế địa phương theo đúng quy định và không tự ý dùng thuốc khi không có hướng dẫn của cơ quan y tế. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc kinh doanh mặt hàng phục vụ phòng chống dịch Covid-19 như thuốc điều trị, kít xét nghiệm, máy đo nồng độ oxy máu… nhằm góp phần chấm dứt tình trạng “loạn” giá các mặt hàng này và bảo vệ sức khỏe người dân, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.

Cùng với đó, để đảm bảo quyền lợi, giải quyết kịp thời chế độ BHXH của NLĐ mắc Covid-19 tại nhà nhưng vẫn đảm bảo thực hiện đúng quy định của pháp luật và phù hợp với bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, Bộ Y tế phối hợp với các cơ quan có liên quan khẩn trương nghiên cứu, hướng dẫn, sửa đổi các văn bản theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành văn bản để giải quyết các vấn đề chưa được quy định trong các văn bản luật hoặc cần thực hiện khác với quy định của luật, bảo đảm phù hợp với thực tiễn, sớm tháo gỡ vướng mắc, tạo thuận lợi cho công tác điều trị người mắc Covid-19 tại nhà.