Theo đó, BHXH Việt Nam hướng dẫn khai thác, phát triển người tham gia BHXH bắt buộc, BH thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ BNN), BHYT tại các đơn vị SĐLĐ là DN, cơ sơ sản xuất kinh doanh chưa tham gia BHXH, BHYT hoặc tham gia chưa đầy đủ các chế độ BHXH, BHYT.

Để khai thác, phát triển người tham gia BHXH, BHYT bắt buộc, BHXH tỉnh/huyện sẽ thực hiện qua các bước cơ bản như: Chia sẻ, cập nhật, rà soát thông tin, dữ liệu đơn vị, lao động; Tổ chức điều tra khai thác, phát triển người tham gia BHXH, BHYT bắt buộc; chia sẻ dữ liệu cho các cơ quan liên quan.

Về chia sẻ, cập nhật, rà soát thông tin, dữ liệu đơn vị, lao động:

BHXH tỉnh thực hiện đề nghị các cơ quan, tổ chức theo ngành, lĩnh vực quản lý liên quan chia sẻ dữ liệu, thông tin, hoặc Danh sách các đơn vị đang hoạt động trên địa bàn, số lao động chưa tham gia BHXH, BHYT bắt buộc trong từng đơn vị theo các khối loại hình: Hợp tác xã, Quỹ tín dụng nhân dân, các đơn vị thuộc lĩnh vực y tế, văn hóa xã hội, thông tin, thể dục, thể thao, du lịch, giáo dục và đào tạo, dịch vụ khách sạn, nhà hàng ngoài công lập thuộc lĩnh vực chuyên môn, nghiệp vụ đang quản lý gửi cơ quan BHXH. Phối hợp với Cục Thuế tỉnh, Chi cục Thuế khu vực rà soát thông tin, dữ liệu do Tổng cục Thuế chia sẻ đã phân quyền đến BHXH tỉnh và bổ sung đơn vị, số lao động (nếu có) chưa tham gia BHXH, BHYT và chưa có trong dữ liệu quyết toán thuế thu nhập cá nhân cho cơ quan BHXH

BHXH huyện đề nghị Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện chia sẻ thông tin, dữ liệu, hoặc danh sách Hộ kinh doanh cá thể, kinh doanh cá nhân cho cơ quan BHXH. Đề nghị Chi cục Thuế huyện chia sẽ dữ liệu, thông tin, danh sách Hộ kinh doanh cá thể, kinh doanh cá nhân nộp thuế khoán, thuế môn bài, bổ sung đơn vị, số 4 lao động chưa có trong dữ liệu quyết toán thuế thu nhập cá nhân cho cơ quan BHXH.

BHXH tỉnh/ huyện phối hợp với Công an xã bổ sung danh sách đơn vị, số lao động từng đơn vị trên địa bàn xã mới hoạt động chưa tham gia BHXH, BHYT bắt buộc và chưa được các cơ quan chia sẻ và bổ sung các thông tin còn thiếu (số lao động, điện thoại, email,… nếu có)

Khi nhận được Danh sách đơn vị, lao động trên địa bàn, BHXH tỉnh/huyện cập nhật vào phần mềm để quản lý tối đa sau 05 ngày, kể từ ngày nhận được Danh sách. Sau đó, hoàn cơ sở dữ liệu đơn vị, số lao động chưa tham gia BHXH, BHYT bắt buộc, BHXH tỉnh/huyện kết xuất danh sách đơn vị, số lao động chưa tham gia BHXH, BHYT.

Trung tâm CNTT chủ trì, phối hợp với Ban Quản lý Thu - Sổ, thẻ (BHXH Việt Nam) hàng quý rà soát, đối chiếu dữ liệu đơn vị, người lao động quyết toán thuế thu nhập cá nhân do Tổng cục Thuế cung cấp và dữ liệu về hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, kinh doanh cá nhân do Phòng Tài chính - Kế hoạch cấp huyện và các cơ quan, tổ chức ở địa phương cung cấp với dữ liệu cơ quan BHXH đang quản lý; phân loại, kết xuất vào mẫu biểu trong phần mềm, phân quyền cho BHXH tỉnh và BHXH huyện.

Về Tổ chức điều tra khai thác, phát triển người tham gia BHXH, BHYT bắt buộc:

Cơ quan BHXH sẽ lần lượt thực hiện qua các bước:

+ Gửi Thông báo về việc đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, BHTNLĐ-BNN cho NLĐ;

+ Tổ chức Hội nghị làm việc với đơn vị: thực hiện nếu sau 10 ngày kể từ ngày gửi Thông báo nhưng đơn vị chưa phản hồi, hoặc chưa đăng ký tham gia BHXH, BHYT bắt buộc cho NLĐ;

+ Kiểm tra trực tiếp đơn vị: thực hiện với đơn vị chưa tham gia và đơn vị chưa tham gia BHXH, BHYT bắt buộc đầy đủ cho NLĐ đã được mời nhưng không tham gia Hội nghị, đồng thời chưa có ý kiến phản hồi, hoặc chưa đăng ký tham gia BHXH, BHYT bắt buộc cho NLĐ).

+ Triển khai công tác thanh tra chuyên ngành đóng: Sau thời hạn 10 ngày kể từ ngày tổ chức Hội nghị, hoặc trực tiếp kiểm tra, đơn vị không chấp hành đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp cho NLĐ thuộc đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc, BHYT, BH thất nghiệp, BHTNLĐ BNN, BHXH tỉnh ban hành Quyết định thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp đột xuất; thực hiện thanh tra việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT theo đúng quy định của pháp luật về thanh tra, kiểm tra và hướng dẫn của BHXH Việt Nam.

+ Chuyển hồ sơ sang cơ quan Công an để điều tra: Đối với các đơn vị có hành vi vi phạm đến mức phải đề nghị xử lý hình sự (hành vi trốn đóng, chưa đóng về số NLĐ, số tiền, thời gian vi phạm) và đáp ứng đầy đủ hồ sơ theo quy định tại Điều 216 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sau khi thanh tra, xử lý vi phạm hành chính, nhưng không, hoặc chậm khắc phục hậu quả vi phạm) thì BHXH tỉnh/huyện phối hợp các cơ quan liên quan tập hợp, chuyển hồ sơ đề nghị cơ quan Công an điều tra theo quy định của pháp luật.

Về chia sẻ dữ liệu cho các cơ quan liên quan:

Trung tâm CNTT (BHXH Việt Nam) căn cứ thực tế đăng ký tham gia, đóng BHXH bắt buộc của các đơn vị mới thành lập, gửi (hoặc chia sẻ) thông tin về số lượng lao động đóng BHXH cho cơ quan đăng ký kinh doanh để thực hiện quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp sau đăng ký thành lập theo đúng quy định tại Nghị định số 122/2020/NĐ-CP ngày 15/10/2020 của Chính phủ.

BHXH tỉnh/huyện, hàng quý, lập Danh sách đơn vị, lao động kê khai tính, nộp, quyết toán thuế thu nhập cá nhân, nhưng thực tế người lao động không làm việc, không hưởng tiền lương hoặc thu nhập gửi, đề nghị cơ quan Thuế tiến hành thanh tra, kiểm tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về thuế theo đúng quy định của pháp luật, Quy chế chia sẻ dữ liệu và phối hợp công tác giữa BHXH Việt Nam và Tổng cục Thuế số 1999/QCPH-BHXH-TCT ngày 09/7/2021 của BHXH Việt Nam và Tổng cục Thuế.

Đồng thời, BHXH tỉnh/huyện hàng quý cũng lập Danh sách đơn vị, lao động vi phạm pháp luật về lao động do không thỏa thuận giao kết hợp đồng lao động đối với người lao động thuộc đối tượng phải thực hiện giao kết hợp đồng lao động mà sau khi đã được cơ quan BHXH, tổ chức, cá nhân liên quan hướng dẫn thực hiện giao kết hợp đồng lao động làm căn cứ đóng, truy đóng BHXH, BHYT bắt buộc nhưng cố tình không thực hiện gửi, đề nghị cơ quan Quản lý nhà nước về lao động tiến hành thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm và yêu cầu khắc phục vi phạm pháp luật về lao động và pháp luật về BHXH, BHYT.

BHXH Việt Nam cũng nêu rõ yêu cầu: BHXH tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phối hợp với thành viên Ban chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh - Trưởng ban chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, Chủ tịch UBND huyện, quận, thành phố, thị xã trực thuộc và đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các tổ chức đoàn thể, chính trị - xã hội phối hợp thực hiện.

BHXH huyện phối hợp với thành viên Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT tham mưu Chủ tịch UBND huyện - Trưởng ban chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn huyện chỉ đạo Ban chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT cấp xã và đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện, các tổ chức đoàn thể, chính trị - xã hội phối hợp.

Định kỳ 06 tháng, hoặc hàng năm, BHXH tỉnh/huyện chủ trì, phối hợp các cơ quan, tổ chức liên quan trình Chủ tịch UBND tỉnh/huyện - Trưởng ban chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT và BHXH Việt Nam thực hiện việc sơ kết, đánh giá, biểu dương, khen thưởng các tổ chức, cá nhân thực hiện tốt công tác khai thác, phát triển người tham gia BHXH, BHYT bắt buộc.