Chi phí thấp, hiệu quả cao

Mô hình BSGĐ là bác sĩ đa khoa thực hành, chăm sóc toàn diện và liên tục cho người bệnh, gắn bó và gần dân nhất. BSGĐ hiểu rõ hoàn cảnh từng người bệnh và gia đình của họ, xem xét vấn đề sức khỏe và lối sống của người bệnh trong cộng đồng. Xuất hình BSGĐ ở nước ta và kinh nghiệm ở các nước trên thế giới cho thấy, nếu mô hình BSGĐ phát triển sẽ nâng cao chất lượng chăm sóc y tế ban đầu theo hướng toàn diện và liên tục. Từ đó, giúp sàng lọc bệnh tật, chuyển tuyến phù hợp, góp phần giảm quá tải bệnh viện tuyến trên.

Theo Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam Lokky Wai, BSGĐ là mô hình thành công trên thế giới bởi chi phí thấp, hiệu quả cao. Các phòng khám BSGĐ có thể hiểu nôm na là clinics, nghĩa là khám lâm sàng (nghe, nhìn, sờ, thiết bị thông thường). Hơn nữa, các cơ sở y tế này có thể phòng và chữa bệnh cho 70 - 80% dân số, nhưng chỉ chiếm có 15% chi phí đầu tư.

Ông Lokky Wai chia sẻ thêm: Đối với các bệnh nan y, thường khi đã mắc bệnh, người bệnh mới tới bệnh viện; nhiều trường hợp đã ở giai đoạn muộn khiến việc điều trị khó khăn, tốn kém và cơ hội sống giảm. Đó là lý do tại sao tỷ lệ mắc bệnh ung thư ở các nước châu Âu nhiều gấp 3 lần Việt Nam (tính trên dân số), nhưng tỷ lệ sống sót lại cao hơn rất nhiều. Đó là nhờ hệ thống BSGĐ theo dõi, tư vấn sức khỏe ban đầu nên bệnh nhân được sàng lọc phát hiện sớm…

Ngoài việc theo dõi sức khỏe toàn diện cho người bệnh, tư vấn cách phòng bệnh, lối sống, phát hiện sớm nguy cơ, hoặc khi nhận thấy bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh, BSGĐ sẽ lập tức tư vấn cách ăn uống, luyện tập phù hợp… Đặc biệt, phòng khám BSGĐ có thể viết giấy chuyển viện cho người bệnh tới các cơ sở chuyên khoa hoặc bệnh viện tuyến trên khi nhận thấy các bệnh chuyên khoa cần phải điều trị, ông Lokky Wai nói.

Bên cạnh đó, BSGĐ còn quan tâm đến tiền sử bệnh của các thành viên trong gia đình, việc tiêm chủng... do đó các phòng khám BSGĐ có thể giúp giảm tải cho các bệnh viện, sàng lọc và chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Phòng khám BSGĐ luôn có một cuốn sổ để theo dõi tình hình sức khỏe của người dân một cách lâu dài và liên tục thay vì chỉ có hồ sơ theo dõi một căn bệnh nhất định của bệnh nhân ở các bệnh viện chuyên khoa. Bên cạnh đó, BSGĐ còn như người bạn trò chuyện, động viên tâm lý giúp người bệnh vượt quá khó khăn trong điều trị. Ở nhiều nước trên thế giới, các phòng khám BSGĐ cũng có thể được hưởng BHYT do Nhà nước chi trả. Để được cấp phép trở thành BSGĐ, bác sĩ phải có bằng bác sĩ đa khoa và trải qua các khóa học y học gia đình và được cấp chứng chỉ để hành nghề.

Tìm hướng đi phù hợp với Việt Nam

Để có mô hình, phòng khám BSGĐ phù hợp với điều kiện nước ta Phó Cục trưởng Cục Khám chữa bệnh, Bộ Y tế TS. Trần Quý Tường cho biết: Kế hoạch phát triển mô hình BSGĐ giai đoạn 2016 - 2020 đã được các chuyên gia Việt Nam và quốc tế nghiên cứu kỹ lưỡng. Mô hình này sẽ gắn với hệ thống y tế cơ sở và hướng tới bao phủ toàn dân.

Hiện nay, hệ thống y tế cơ sở với vai trò chăm sóc sức khỏe ban đầu đã đảm nhiệm 80% nhiệm vụ của BSGĐ, chỉ cần thêm đào tạo về y học gia đình là có thể hoàn thiện vai trò BSGĐ. Các trạm y tế xã phường có thể coi là nơi chăm sóc sức khỏe ban đầu gần dân nhất. Nếu mở rộng mô hình phòng khám BSGĐ tại đây, việc triển khai sẽ thuận lợi.

Bên cạnh đó, phòng khám BSGĐ tại bệnh viện đa khoa tuyến huyện và cuối cùng là phòng khám BSGĐ tư nhân cũng cần lưu tâm. Ở nước ngoài, hệ thống phòng khám BSGĐ nằm trong hệ thống BHYT, nhưng để áp dụng cơ chế tài chính, xây dựng danh mục thuốc, BHYT, chi phí cho phòng khám BSGĐ tại Việt Nam ở cả 3 hình thức chăm sóc sức khỏe ban đầu rất cần chiến lược phù hợp. Phòng khám BSGĐ tư nhân cũng có thể do người dân tự chi trả hoặc BHYT chi trả. Ngoài ra, ngành y tế cũng cần phải xây dựng cơ cấu bệnh tật theo vùng miền, độ tuổi để đưa ra danh mục BHYT phù hợp cho các phòng khám BSGĐ ở những nơi khác nhau. Để có thể hoàn thiện mô hình BSGĐ tại các trạm y tế, rất cần điều chỉnh cơ chế BHYT. Chẳng hạn như hiện nay, tại các trạm y tế xã, người bệnh được hưởng BHYT nhưng lại không được thanh toán tiền xét nghiệm nên buộc lòng người bệnh phải chuyển tuyến để được hưởng BHYT, gây ra tình trạng quá tải cho tuyến trên…/.