Đại lý thu là tổ chức được cơ quan BHXH ký Hợp đồng Đại lý thu BHXH, BHYT, gồm: Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn; đơn vị sự nghiệp; tổ chức chính trị - xã hội; tổ chức xã hội - nghề nghiệp và tổ chức kinh tế.

Theo đó, các quy định này áp dụng đối với tổ chức làm Đại lý thu cho người tham gia BHXH tự nguyện, người tham gia BHYT theo hộ gia đình và người tham gia BHYT được ngân sách Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng (sau đây gọi chung là Đại lý thu); Quy định về điều kiện, hồ sơ làm Đại lý thu, nhân viên Đại lý thu; Quản lý hoạt động Đại lý thu; Quyền, trách nhiệm của Đại lý thu và cơ quan BHXH để áp dụng thống nhất trong hệ thống BHXH Việt Nam.

Các quy định này không áp dụng đối với cơ sở giáo dục và đào tạo, cơ sở dạy nghề.

Điều kiện làm Đại lý thu, nhân viên Đại lý thu

Về điều kiện làm đại lý thu: Đối với UBND xã, đơn vị sự nghiệp, tổ chức chính trị - xã hội và tổ chức xã hội - nghề nghiệp: Là pháp nhân theo quy định của Bộ luật Dân sự hoặc được tổ chức cấp trên bảo lãnh đối với tổ chức không đảm bảo đủ điều kiện là pháp nhân; Có nhân viên do đơn vị quản lý, sử dụng đảm bảo các điều kiện theo quy định tại Điều 6; Cam kết bồi thường khi để xảy ra thất thoát tiền thu BHXH, BHYT hoặc gây thiệt hại cho cơ quan BHXH và người tham gia BHXH, BHYT.

Đối với tổ chức kinh tế: Là pháp nhân theo quy định của Bộ luật Dân sự; Có Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (hoặc Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh); Có nhân viên do đơn vị quản lý đảm bảo các điều kiện theo quy định tại Điều 6; Có cam kết bảo lãnh của tổ chức tín dụng hoạt động hợp pháp tại Việt Nam cho Đại lý thu trong quá trình thực hiện hợp đồng Đại lý thu. Ngoài các nội dung theo quy định của pháp luật, cam kết bảo lãnh phải bổ sung thêm nội dung về việc bên bảo lãnh (tổ chức tín dụng) cam kết thực hiện trách nhiệm nghĩa vụ tài chính thay cho bên được bảo lãnh (tổ chức kinh tế...) trong quá trình thực hiện Hợp đồng làm Đại lý thu là thanh toán vô điều kiện cho bên nhận bảo lãnh (cơ quan BHXH) toàn bộ số tiền thu BHXH, BHYT và tiền lãi (nếu có) trong trường hợp bên được bảo lãnh để thất thoát, nộp không đủ, nộp không đúng thời hạn theo quy định hoặc gây thiệt hại cho người tham gia BHXH, BHYT hay cơ quan BHXH vì bất kỳ lý do gì.

Đại lý thu chỉ được phép hoạt động sau khi ký Hợp đồng Đại lý thu; Mỗi xã có Điểm thu giao dịch thuận tiện và phải treo biển hiệu theo quy định.

Về điều kiện làm đại lý thu: Là công dân Việt Nam thường trú tại Việt Nam từ đủ 18 tuổi đến không quá 70 tuổi đối với nam, đến không quá 65 tuổi đối với nữ và đang tham gia BHYT hoặc BHXH; Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, hiểu biết chính sách, pháp luật BHXH, BHYT; không vi phạm pháp luật.

Nhân viên Đại lý thu chỉ được phép hoạt động sau khi được cơ quan BHXH cấp Thẻ nhân viên Đại lý thu; Hoạt động đúng quy định trong Hợp đồng Đại lý thu.

Tổ chức đào tạo và cấp thẻ nhân viên Đại lý thu

Thành lập Hội đồng đào tạo nhân viên Đại lý thu:

BHXH tỉnh: Hội đồng gồm 01 Lãnh đạo BHXH tỉnh làm Chủ tịch, 01 lãnh đạo phòng Khai thác và Thu nợ làm thường trực và 01 lãnh đạo các phòng nghiệp vụ liên quan;

BHXH huyện: Hội đồng gồm 01 Lãnh đạo BHXH huyện làm Chủ tịch, Tổ trưởng Tổ thu BHXH, BHYT làm thường trực và Tổ trưởng các Tổ nghiệp vụ liên quan làm thành viên.

Hội đồng đào tạo nhân viên Đại lý thu có trách nhiệm tổng hợp Danh sách người làm nhân viên Đại lý thu; Xây dựng kế hoạch tổ chức đào tạo: Số lớp cần mở, số học viên của mỗi lớp; thời gian, địa điểm; thành viên ban tổ chức lớp; giao trách nhiệm cho cán bộ tham gia hướng dẫn theo từng nội dung; thành viên tổ soạn đề và chấm bài sát hạch; dự toán kinh phí cho công tác đào tạo nhân viên Đại lý thu; Tổ chức triển khai thực hiện công tác đào tạo nhân viên theo kế hoạch.

Hội đồng đào tạo nhân viên Đại lý thu tổ chức đào tạo theo phân cấp quy định; cấp Thẻ nhân viên Đại lý thu cho những học viên đạt yêu cầu; Thu hồi, cấp lại Thẻ nhân viên Đại lý thu.

Thẻ nhân viên Đại lý thu bị thu hồi trong các trường hợp: Khi nhân viên Đại lý thu vi phạm bị cơ quan BHXH hoặc Đại lý thu đình chỉ hoạt động; Khi thanh lý Hợp đồng Đại lý thu.

Thẻ nhân viên Đại lý thu được cấp lại khi thẻ bị hỏng, rách không sử dụng được; Trường hợp bị mất, nhân viên Đại lý thu phải báo ngay cho Đại lý thu để đề nghị cơ quan BHXH xem xét cấp lại.

Quyền và trách nhiệm của Đại lý thu

Đại lý thu có quyền được cung cấp văn bản, tài liệu nghiệp vụ; biên lai thu tiền, các biểu mẫu, mẫu biển hiệu để thực hiện nhiệm vụ thu BHXH, BHYT theo quy định.

Được tham dự các khóa tập huấn, lớp đào tạo, hướng dẫn nghiệp vụ do cơ quan BHXH tổ chức; nhân viên của Đại lý thu được cấp Thẻ nhân viên để thực hiện nhiệm vụ.

Được hưởng chi phí thù lao theo quy định của cơ quan BHXH.

Được đề nghị cơ quan BHXH điều chỉnh, bổ sung hợp đồng Đại lý thu khi gặp những khó khăn không thể tiếp tục thực hiện.

Được thỏa thuận sử dụng cộng tác viên là người hoạt động không chuyên trách cấp thôn, xóm vào hoạt động Đại lý thu BHXH, BHYT; chi phí thù lao do Đại lý thu và cộng tác viên tự thỏa thuận, thống nhất.

Đại lý thu có trách nhiệm: Hằng tháng, tuyên truyền, vận động thành viên hộ gia đình tham gia BHXH, BHYT. Hướng dẫn người tham gia kê khai, thực hiện việc kiểm tra, đối chiếu thông tin và tiếp nhận giấy tờ có liên quan đảm bảo đầy đủ, chính xác.

Thu tiền đóng, phí cấp lại, đổi thẻ (nếu có) của người tham gia BHXH, BHYT, viết biên lai thu tiền trả cho người tham gia theo quy định. Hằng ngày, nộp hồ sơ và tiền đóng, phí cấp lại, đổi thẻ (nếu có) của người tham gia BHXH, BHYT cho cơ quan BHXH theo hình thức quy định tại Điều 8. Trường hợp có số tiền thu dưới 10 tháng lương cơ sở thì không quá 03 ngày làm việc một lần nộp cho cơ quan BHXH.

Nhận sổ BHXH, thẻ BHYT và chuyển trả ngay cho người tham gia theo quy định.

Xây dựng kế hoạch thực hiện phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT và gửi cơ quan BHXH.

Phản ánh kịp thời cho cơ quan BHXH những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện và ý kiến, kiến nghị của người tham gia BHXH, BHYT.

BHXH tỉnh/huyện cung cấp hồ sơ, tài liệu, mẫu biểu liên quan đến công tác thu cho Đại lý thu; cấp Biển hiệu và phối hợp, hướng dẫn Đại lý thu đặt Biển hiệu tại Điểm thu hợp lý; Định kỳ hoặc đột xuất kiểm tra toàn diện hoạt động của các Đại lý thu, xử lý nghiêm khắc các trường hợp vi phạm.

BHXH tỉnh/huyện ký Hợp đồng Đại lý thu với các tổ chức theo phân cấp; Hằng năm, tổ chức đánh giá tình hình hoạt động của Đại lý thu, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện; In, quản lý phôi Thẻ nhân viên Đại lý thu; mẫu Biển hiệu Điểm thu, các mẫu biểu theo quy định để cấp cho Đại lý thu kịp thời; Tổ chức ký hợp đồng với tổ chức dịch vụ công để thực hiện luân chuyển hồ sơ, số tiền đóng BHXH, BHYT theo quy định./.