Phấn đấu 50% lực lượng lao động tham gia BHXH

Những năm qua, chính sách BHXH, BH thất nghiệp từng bước được hoàn thiện, góp phần ổn định việc làm, thu nhập và đời sống của người lao động (NLĐ), bảo đảm an sinh xã hội và hội nhập quốc tế. Nhiều kết quả quan trọng đã đạt được như số người tham gia BHXH hằng năm đều tăng; các chế độ BHXH được bổ sung, hoàn thiện theo hướng bảo đảm hài hòa lợi ích của NLĐ và người sử dụng lao động...

Tuy nhiên, công tác BHXH cũng bộc lộ một số hạn chế như đối tượng tham gia BHXH có tăng nhưng tỷ lệ bao phủ còn thấp, mới chỉ đạt khoảng 23% lực lượng lao động, đối tượng tham gia BH thất nghiệp chỉ đạt gần 20%; nhận thức của một số người sử dụng lao động, NLĐ về lĩnh vực BHXH còn hạn chế, tình trạng NLĐ ngừng tham gia và yêu cầu nhận BHXH một lần còn phổ biến; tính tuân thủ pháp luật BHXH chưa cao, tình trạng trốn đóng, nợ đóng, chậm đóng BHXH còn diễn ra tại nhiều doanh nghiệp, nhiều địa phương. Theo báo cáo của BHXH Việt Nam, năm 2016, số người tham gia BHXH bắt buộc là 12,9 triệu người; tham gia BH thất nghiệp là 11,1 triệu người; tham gia BHXH tự nguyện là 203 nghìn người. Đến 31-12-2016, số nợ là 7.795 tỷ đồng, chiếm 3,3% so với số phải thu, trong đó: nợ BHXH là 6.716,2 tỷ đồng, nợ BH thất nghiệp là 337 tỷ đồng và nợ BHYT là 742,2 tỷ đồng…

Để khắc phục những hạn chế nêu trên, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quán triệt, triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ, nhóm giải pháp tại Nghị quyết số 15-NQ/T.Ư của Ban Chấp hành T.Ư và Nghị quyết số 21-NQ/T.Ư của Bộ Chính trị; nỗ lực phấn đấu hướng tới mục tiêu có khoảng 50% lực lượng lao động tham gia BHXH, 35% lực lượng lao động tham gia BH thất nghiệp vào năm 2020 theo yêu cầu Nghị quyết số 15-NQ/T.Ư và Nghị quyết số 21-NQ/T.Ư.

Đưa BHXH vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội

Để thực hiện mục tiêu đề ra, Chỉ thị số 34/CT-TTg đã đưa ra nhiều nhóm giải pháp quan trọng để phát triển đối tượng tham gia BHXH. Trong đó, giao Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chấn chỉnh công tác khai trình lao động của các doanh nghiệp; yêu cầu các doanh nghiệp thực hiện khai trình việc sử dụng lao động theo đúng quy định. Bên cạnh đó, xây dựng phần mềm quản lý lao động, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc khai trình, cập nhật tình hình biến động lao động trong doanh nghiệp và kết nối với cơ sở dữ liệu của cơ quan BHXH để thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH, BH thất nghiệp. Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện chính sách BHXH, trong đó có cơ chế, chính sách khuyến khích NLĐ bảo lưu thời gian đóng BHXH, hạn chế nhận BHXH một lần; tạo điều kiện cho NLĐ tham gia BHXH tự nguyện…

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu BHXH Việt Nam chỉ đạo cơ quan BHXH các địa phương phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị chức năng xác định số lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, BH thất nghiệp để đôn đốc, yêu cầu đơn vị, doanh nghiệp tham gia BHXH bắt buộc đầy đủ cho NLĐ. Kết nối thông tin, dữ liệu với các bộ, ngành liên quan để quản lý đơn vị, doanh nghiệp đang hoạt động, thành lập mới; NLĐ đang làm việc, thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông trên phạm vi cả nước, tiến tới thực hiện giao dịch điện tử đối với tất cả các hoạt động trong lĩnh vực BHXH, bảo hiểm y tế và BH thất nghiệp. Tăng cường thực hiện thanh tra chuyên ngành việc đóng BHXH, trong đó tập trung thanh tra các đơn vị, doanh nghiệp đang cố tình trốn đóng, nợ đóng BHXH, chưa tham gia đầy đủ cho số lao động thuộc diện phải tham gia BHXH bắt buộc, BH thất nghiệp.

BHXH Việt Nam cũng cần đổi mới cơ chế tổ chức thực hiện, chuyển đổi tác phong phục vụ; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa hệ thống quản lý BHXH; cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình nghiệp vụ bảo đảm việc giải quyết các chế độ BHXH đầy đủ, kịp thời, đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, mở rộng mạng lưới đại lý thu BHXH tự nguyện; có giải pháp khuyến khích các địa phương vận động, phát triển đối tượng tham gia BHXH, nhất là BHXH tự nguyện…

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam chỉ đạo tổ chức công đoàn các cấp tăng cường công tác tuyên truyền, vận động NLĐ tham gia BHXH, giám sát việc thực thi pháp luật tại các đơn vị, doanh nghiệp; thực hiện khởi kiện ra tòa án đối với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ.

Bên cạnh đó, một trong những giải pháp quan trọng trong việc phát triển đối tượng tham gia BHXH là xây dựng chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm của địa phương, trình HĐND quyết định; xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện các giải pháp nhằm đạt được chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH đã đặt ra.