Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Lê Tuấn, với 11.162 trạm y tế xã, phường, thị trấn, Việt Nam là một trong số ít những nước có hệ thống mạng lưới y tế rộng khắp, đến sát với người dân, làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu. Nhưng mô hình bệnh tật hiện nay đã có sự thay đổi. Nếu trước đây chủ yếu là các bệnh truyền nhiễm, thì đến nay chủ yếu chuyển sang các bệnh không lây nhiễm như đái tháo đường, huyết áp, tim mạch… đòi hỏi người bệnh cần tuân thủ đúng hướng dẫn của thầy thuốc.

Tại Nghị quyết số 20 của Hội nghị T.Ư 6, khóa XII về công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân trong tình hình mới, đã nhấn mạnh việc tăng cường y tế cơ sở để quản lý, điều trị các bệnh mãn tính. Bộ Y tế cũng ban hành gói dịch vụ cơ bản với mục tiêu giúp người dân tiếp cận mạng lưới y tế có chất lượng ở nơi mình sinh sống. Để đạt mục tiêu đó, một trong những giải pháp quan trọng được ngành y tế xác định là tích hợp nguyên lý y học gia đình (YHGĐ) vào mạng lưới y tế tuyến xã, triển khai phát triển mô hình bác sĩ gia đình ở cộng đồng. Nguyên lý YHGĐ là chăm sóc sức khỏe toàn diện, liên tục, định hướng dự phòng cho cá nhân, hộ gia đình và cộng đồng. Việc tích hợp nguyên lý này theo nguyên tắc: Triển khai ngay tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã có bác sĩ đa khoa... Trường hợp trạm y tế vùng sâu, vùng xa không có bác sĩ đa khoa thì các sở y tế xem xét bố trí bác sĩ lâm sàng khác tham gia.

Bộ Y tế xác định, cùng với việc xây dựng phòng khám bác sĩ gia đình chuẩn như các nước tiên tiến trên thế giới (tập trung ở phòng khám đa khoa khu vực, tư nhân) thì tích hợp nguyên lý YHGĐ vào trạm y tế là phù hợp thực tế và dễ triển khai. Các chuyên gia quốc tế khi nghiên cứu về y tế cơ sở đã đánh giá: Mạng lưới trạm y tế tuyến xã của Việt Nam làm tới 80% khối lượng công việc của bác sĩ gia đình. Do vậy, việc tích hợp nguyên lý bác sĩ gia đình vào hoạt động các trạm y tế trước tiên là tập trung đào tạo, tăng cường trình độ chuyên môn YHGĐ cho các bác sĩ hiện đang công tác tại trạm y tế tuyến xã. Việc tăng cường chuyên môn theo hướng bổ sung kiến thức từ các chương trình ngắn hạn (dưới ba tháng). Kết thúc từng khóa đào tạo, sẽ cấp các chứng chỉ và gộp nhiều chứng chỉ sẽ hoàn thành chương trình đào tạo chuyên sâu về YHGĐ. Đây là sự khuyến khích, tạo điều kiện cho cán bộ các trạm y tế có thể tham gia đầy đủ, hiệu quả chương trình đào tạo.

Bộ Y tế cũng sẽ nghiên cứu, xây dựng các trung tâm đào tạo theo khu vực, sau đó xuống đến các tỉnh, thành phố. Bộ Y tế chịu trách nhiệm đào tạo các giảng viên, sau đó giảng viên về đào tạo cán bộ y tế tuyến xã. Như vậy vừa tiết kiệm chi phí, có tính khả thi cao và nhanh đạt mục tiêu. Mặt khác sẽ huy động lực lượng là chuyên gia từ các bệnh viện tuyến trung ương, các trường đại học về tổ chức tập huấn cán bộ y tế tuyến xã tại trung tâm các huyện. Các bác sĩ tuyến xã trước đây chỉ tập trung vào vấn đề y tế công cộng, dự phòng, chăm sóc sức khỏe ban đầu… khi được bồi dưỡng thêm kiến thức mới, sẽ nhanh chóng tiếp cận, nắm bắt được chuyên môn… Trong thời gian trước mắt tập trung đào tạo cán bộ y tế của các trạm y tế vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn; đồng thời cử các bác sĩ ở tuyến trên về hỗ trợ cho bác sĩ tại trạm y tế để nhanh chóng giúp người dân được tiếp cận các dịch vụ y tế hiện đại.

Khi triển khai mô hình bác sĩ gia đình tại tuyến xã sẽ giúp người dân quản lý sức khỏe toàn diện, liên tục. Khi công tác quản lý được triển khai tốt thì chính người dân được hưởng lợi, nhất là những người có bệnh di truyền. Họ sẽ thường xuyên được tư vấn, khuyến cáo khi có những dấu hiệu bất thường. Đây là giải pháp hiệu quả trong việc bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho toàn dân, kiểm soát được bệnh tật, giảm tỷ lệ mắc, nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Theo Kế hoạch nhân rộng và phát triển mô hình bác sĩ gia đình giai đoạn 2016- 2020 đã được Bộ Y tế phê duyệt, đến năm 2020 có 80% số tỉnh, thành phố triển khai mô hình này để cung cấp dịch vụ y tế cơ bản, toàn diện, liên tục cho cá nhân, gia đình và cộng đồng, góp phần tăng cường chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu, giảm quá tải bệnh viện./.