Ghi nhận nỗ lực trong khó khăn

Báo cáo tổng hợp của BHXH Việt Nam cho thấy, tính đến ngày 31/5/2021, số người tham gia BHXH, BH thất nghiệp tuy chưa “bù” lại đủ số đã giảm trong những tháng đầu năm do tác động của dịch Covid-19, nhưng đều có số tăng so với cùng kỳ năm 2020. Theo đó, tổng số người tham gia BHXH trên toàn quốc là trên: 16,17 triệu người (đạt 32,49% LLLĐ), đạt 91,3% kế hoạch BHXH Việt Nam đặt ra, tăng trên 1,1 triệu người so với cùng kỳ năm 2020, nhưng vẫn giảm 38.941 người so với hết năm 2020. Riêng số tham gia BHXH bắt buộc là trên 15 triệu người, giảm 25.811 người so với cuối năm 2020, BHXH tự nguyện là trên 1,12 triệu người, giảm 13.060 người; số tham gia BH thất nghiệp là trên 13,3 triệu người (đạt 26,73% LLLĐ) đạt 93,51% kế hoạch, giảm 20.737 người. Riêng BHYT có sự tăng trưởng hơn so với cùng kỳ và cuối năm 2020, với trên 87,77 triệu người tham gia, đạt tỷ lệ bao phủ 89,9% dân số, đạt 97,6% kế hoạch, tăng thêm 246.185 người.

Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thế Mạnh 

Phân tích cơ sở thực tế cho những kết quả này, ông Dương Văn Hào- Trưởng Ban Quản lý Thu- Sổ, thẻ, ảnh hưởng của dịch Covid-19, đặc biệt là đợt dịch lần thứ 4 với những diễn biến hết sức phức tạp, khó lường, đã lây lan nhanh tại các khu công nghiệp lớn tại một số tỉnh, thành phố, ảnh hưởng đến lớn đến hoạt động của DN; một phần là do vướng mắc về cơ chế, chính sách (việc xử lý đối với đơn vị, DN phá sản, giải thể, chủ bỏ trốn, ngừng hoạt động... vẫn chưa có hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền). Bên cạnh đó, nhiều nhóm đối tượng cũng có sự biến động về tỷ lệ tham gia BHYT khi một số chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước cho đối tượng chính sách (người dân tộc thiểu số, người sinh sống vùng bãi ngang...) được rà soát lại, có khoảng “chờ” chính sách mới được ban hành... Do đó, những con số tăng trưởng trên cho thấy nỗ lực rất lớn của toàn Ngành BHXH Việt Nam. “Tuy nhiên, cũng phải thấy rõ nguyên nhân chủ quan khi sự tăng trưởng không đều giữa các địa phương” ông Hào chỉ rõ. Tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện, BHYT đều có địa phương tăng cao, nhưng có nơi lại “dậm chân tại chỗ” cho thấy có những địa phương chưa có sự quyết liệt, chủ động trong thực hiện nhiệm vụ.

Trưởng Ban Quản lý Thu- Sổ, thẻ dẫn chứng, ngay trong yêu cầu rà soát cơ sở dữ liệu người chưa tham gia BHXH, BHYT từ dữ liệu cơ quan Thuế cung cấp, hiện mới có 16 địa phương thực hiện. Thậm chí “thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT là công cụ tốt của ngành BHXH nhằm giảm nợ, phát hiện vi phạm, tuy nhiên dù số nợ trên 3 tháng được thống kê khá cao, nhưng cả nước chỉ có 5 tỉnh tổ chức các cuộc thanh tra chuyên ngành...”, ông Hào nói.

Để đạt được kế hoạch mà BHXH Việt Nam đạt ra trong năm 2021, trong 7 tháng còn lại của năm, toàn quốc cần phát triển thêm 1.521.328 người tham gia BHXH; trên 9244.000 người tham gia BH thất nghiệp và trên 2,16 triệu người tham gia BHYT. Do đó, trong thời gian tới, BHXH các địa phương phải tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc triển khai kế hoạch, chỉ tiêu thu, phát triển người tham gia, giảm nợ đọng. Bên cạnh đó, Ban Quản lý Thu- Sổ, thẻ cũng đề xuất 2 giải pháp mới hỗ trợ phát triển người tham gia. “Chúng ta phải xác định công tác này sẽ vẫn “sống chung với dịch Covid-19”, nên việc tổ chức hội nghị tuyên truyền trực tiếp sẽ khó thực hiện, có thể thay đổi phương pháp tiếp cận bằng cách sử dụng các giải pháp tuyên truyền trên môi trường mạng xã hội”, ông Hào nói. Hoạt động này sẽ cần có sự phối hợp của Trung tâm Truyền thông, Trung tâm CNTT, Trung tâm Dịch vụ hỗ trợ và Chăm sóc khách hàng. Tương tự, việc rà soát danh sách NLĐ chưa tham gia BHXH theo dữ liệu được chia sẻ từ cơ quan Thuế, trong giai đoạn dịch bệnh hiện nay, có thể yêu cầu các đơn vị SDLĐ lập báo cáo và chịu trách nhiệm về thông tin mình cung cấp, cơ quan BHXH sẽ hậu kiểm khi thiết lập lại giai đoạn bình thường...

Đảm bảo quyền lợi cho người tham gia

Trong việc thực hiện chính sách BHYT, trong 5 tháng đầu năm, cả nước có trên 65 triệu lượt KCB, giảm 3,67% so với cùng kỳ năm 2020, nhưng mức chi phí lại tăng 12%, với tổng số chi là 42.028 tỷ đồng, thực hiện 40,7% so với dự toán. Báo cáo của Ban Thực hiện chính sách BHYT và Trung tâm Giám định BHYT và Thanh toán đa tuyến đều chỉ ra rằng: tình trạng chi vượt dự toán vẫn xảy ra ở nhiều tỉnh, thành phố; việc lạm dụng, trục lợi Quỹ BHYT cả về phía người bệnh và cơ sở y tế vẫn chưa được kiểm soát toàn diện và đầy đủ (KCB nhiều lần để lấy thuốc, kê khống đơn thuốc, thống kê thanh toán loại dịch vụ kỹ thuật có giá cao hơn loại dịch vụ đã thực hiện, chỉ định nhiều bệnh nhân vào điều trị nội trú, chỉ định cung ứng các dịch vụ kỹ thuật không cần thiết, lợi dụng chính sách thông tuyến và các chương trình KCB nhân đạo thu gom người bệnh...

Đây cũng là vấn đề được Vụ Thanh tra, kiểm tra bày tỏ lo ngại khi “chất lượng công tác thanh tra, kiểm tra, nhất là kiểm tra cơ sở KCB BHYT tại một số tỉnh, thành phố chưa thực sự hiệu quả, còn mang tính hình thức; cá biệt có những nơi chưa thực hiện kiểm tra hoặc kiểm tra nhưng vẫn để xảy ra tình trạng lạm dụng, trục lợi Quỹ BHYT”, ông Trần Đức Long- Vụ trưởng Vụ Thanh tra, kiểm tra đánh giá.

Nhấn mạnh "sử dụng thẻ BHYT điện tử sẽ giúp ứng dụng VssID lan tỏa nhanh hơn", ông Dương Tuấn Đức- Giám đốc Trung tâm Giám định BHYT và Thanh toán đa tuyến đề xuất cần bổ sung chức năng cảnh báo trên phần mềm Cổng tiếp nhận, bổ sung chức năng cập nhật trạng thái KCB của bệnh nhân.

Báo cáo kết quả giải quyết hưởng các chế độ BHXH, ông Đỗ Ngọc Thọ- Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH cho biết, trong 5 tháng đầu năm, số người đề nghị hưởng BHXH một lần vẫn có chiều hướng gia tăng. Trong tháng 5/2021, có 103.918 người hưởng BHXH một lần, nâng tổng số 5 tháng đầu năm lên 469.744 người. Số người giải quyết hưởng mới BH thất nghiệp tăng thêm 74.634 người trong tháng 5, lũy kế 5 tháng đầu năm là 295.989. Tuy nhiên, những con số này cũng giảm so với cùng kỳ năm 2020, với số giảm tương ứng 65.897 người (16,32%) và 47.757 người (12,36%). Bên cạnhh đó, tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHXH, BH thất nghiệp vẫn còn xảy ra ở một số địa phương, đơn vị (như giả mạo chứng từ, mua bán, cấp khống giấy tờ, khai khống hồ sơ hưởng chế độ…). Nguyên nhân một phần là do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, NLĐ bị mất việc làm, không có đủ thu nhập để đảm bảo cuộc sống; một phần khác là do BHXH một số địa phương thực hiện chưa nghiêm túc, chưa tuân thủ đầy đủ các quy trình nghiệp vụ, kiểm tra, rà soát, đối soát dữ liệu... Đặc biệt, ông Thọ phản ánh bức xúc của nhiều NLĐ muốn chốt sổ BHXH để lấy một lần hoặc được giải quyết chế độ hưu trí nhưng lại đang “vướng” do DN vẫn còn đang nợ một số tháng tham gia BHXH, đề nghị BHXH Việt Nam có chỉ đạo tháo gỡ...

Nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn

Chỉ đạo tháo gỡ các vướng mắc được đề cập theo các lĩnh vực quản lý, Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn yêu cầu trong tuần tới sẽ có cuộc làm việc riêng với các đơn vị nghiệp vụ như Ban Thực hiện chính sách BHYT, Trung tâm Giám định BHYT và Thanh toán đa tuyến, Trung tâm CNTT để trao đổi cụ thể, giải quyết những vấn đề còn tồn tại về thực hiện chính sách BHYT, cũng như lên kế hoạch đẩy nhanh nâng cấp hệ thống “tài nguyên mạng"” của Trung tâm CNTT đáp ứng yêu cầu giai đoạn mới.

Nhấn mạnh các giải pháp phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, đặc biệt là BHXH tự nguyện, Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu thống nhất với đề xuất tổ chức các hội nghị tuyên truyền trực tuyến, yêu cầu các đơn vị liên quan (Ban Quản lý Thu-Sổ, thẻ, Trung tâm Truyền thông, Trung tâm Dịch vụ hỗ trợ, chăm sóc khách hàng) phối hợp thực hiện...

Giải đáp băn khoăn của Ban Thực hiện chính sách BHYT về giải quyết chế độ cho NLĐ tại những DN đang nợ BHXH, Phó Tổng Giám đốc Lê Hùng Sơn cho biết: BHXH Việt Nam đã hướng dẫn BHXH TP.Hà Nội thực hiện các trường hợp này theo cách chốt sổ giải quyết một lần cho người có yêu cầu; giải quyết chế độ hưu trí cho người đã đủ thời gian hưởng lương hưu theo thời gian thực đóng. Số tháng mà DN còn nợ, sau khi DN thực hiện hết nghĩa vụ, sẽ thực hiện điều chỉnh bổ sung cho NLĐ. Giải pháp này sẽ được hướng dẫn cho các địa phương trên toàn quốc... Phó Tổng Giám đốc Lê Hùng Sơn cũng nhấn mạnh chủ trương của công tác thanh tra năm nay là phải coi trọng chất lượng chứ không phải số lượng...

Phát biểu kết luận Hội nghị, Tổng Giám đốc Nguyễn Thế Mạnh nhất trí và yêu cầu đưa các ý kiến chỉ đạo của các Phó Tổng Giám đốc phụ trách chuyên môn vào kết luận Hội nghị. Tổng Giám đốc cũng ghi nhận những nỗ lực của toàn Ngành trong 5 tháng đầu năm đã vượt khó, đạt được những kết quả khả quan trong thực hiện nhiệm vụ. Để hoàn thành nhiệm vụ năm 2021, Tổng Giám đốc yêu cầu các đơn vị nghiệp vụ theo nhiệm vụ của mình, nhanh chóng khắc phục các tồn tại đã nêu.

Triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp phát triển người tham gia; đôn đốc thu, giảm nợ, không để phát sinh nợ đóng BHXH, BH thất nghiệp, BHYT trong tháng 6 và những tháng tiếp theo. Phối hợp với các bộ, ngành triển khai chương trình, kế hoạch thanh tra, kiểm tra liên ngành năm 2021; Quản lý chặt chẽ đối tượng thụ hưởng, đổi mới phương thức phục vụ... Yêu cầu các đơn vị nghiệp vụ chịu trách nhiệm cử cán bộ chuyên trách, bám sát tiến trình sửa đổi 3 Luật liên quan trực tiếp đến ngành BHXH Việt Nam là Luật BHXH, BHYT, Thanh tra...

Bên cạnh đó, kịp thời triển khai các nhiệm vụ, giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, người dân gặp khó khăn do dịch bệnh Covid-19 theo đúng chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và diễn biến của dịch bệnh. Thực hiện phân công, phân nhiệm đảm bảo nguyên tắc: rõ người, rõ việc, rõ quy trình trách nhiệm; rõ kết quả; phát huy hơn nữa vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu; tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, đạo đức công vụ, quy tắc ứng xử của công chức, viên chức; tạo thuận lợi tối đa cho đơn vị, doanh nghiệp và Nhân dân. “Nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng ta trong giai đoạn này là đảm bảo tốt nhất quyền lợi của người tham gia”, Tổng Giám đốc nhấn mạnh.

(* Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ)