Sửa đổi Luật BHYT: Yêu cầu cấp thiết

Phát biểu khai mạc Hội nghị, GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh: BHYT là cơ chế tài chính công trong chăm sóc sức khỏe người dân và đã đạt được nhiều thành tựu tích cực. Chia sẻ tỷ lệ người tham gia BHYT tính đến thời điểm hiện nay đã ước đạt 87,93 triệu người, bao phủ 90,85% dân số (vượt 0,15% so với chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 1167/QĐ-TTg và Nghị quyết 01/NQ-CP), Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhận định: trong bối cảnh kinh tế chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19, tỷ lệ này chứng tỏ chính sách BHYT ngày càng đáp ứng nhu cầu của đời sống xã hội, thể hiện nhận thức về ý nghĩa của việc tham gia BHYT được nâng cao, chất lượng dịch vụ y tế, dịch vụ BHYT đáp ứng sự hài lòng của người tham gia, và nỗ lực của hệ thống chính trị...

Nhấn mạnh yêu cầu sửa đổi Luật BHYT, Thứ trưởng Bộ  tế cho biết, thời gian qua, quá trình thực hiện Luật BHYT vẫn còn một số tồn tại, bất cập do nội tại các quy định của văn bản Luật và những yếu tố mới phát sinh chưa có cơ sở pháp lý đầy đủ để giải quyết. Các văn bản hướng dẫn còn thiếu cụ thể, thiếu đồng bộ với các văn bản quy phạm pháp luật khác. Việc tổ chức thực hiện Luật trên nhiều phương diện còn có một số hạn chế...

“Các nội dung sửa đổi được đặt trong bối cảnh các văn bản Luật liên quan khác mới được ban hành hoặc đang được sửa đổi như Luật KCB, Luật BHXH, Luật kinh doanh bảo hiểm, Bộ Luật Hình sự, Luật Lao động...”, ông Thuấn cho biết.

Phân tích những hạn chế vướng mắc trong thực hiện chính sách BHYT hiện hành, ông Lê Văn Khảm- Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế) chỉ rõ 9 nhóm vấn đề cần sửa đổi, bổ sung của Luật BHYT gồm: đối tượng tham gia BHYT; quyền lợi BHYT; Quản lý, sử dụng quỹ và thanh toán chi phí; Cung ứng dịch vụ; Giám định BHYT; Cơ chế “thông tuyến” tiềm ẩn nhiều nguy cơ bất lợi về sử dụng hợp lý quỹ BHYT; Ứng dụng CNTT; Luật liên quan Luật BHYT sửa đổi liên quan đến sự điều chỉnh của các Luật khác; Nhu cầu chăm sóc sức khỏe, bảo vệ sức khỏe ngày càng cao.

Toàn cảnh Hội nghị

Theo ông Khảm, việc sửa đổi Luật BHYT lần này sẽ hướng tới mục tiêu thể chế hóa đầy đủ, kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng về BHYT, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và xu thế phát triển. Cụ thể: tăng tỷ lệ tham gia BHYT, đảm bảo bao phủ BHYT toàn dân bền vững; điều chỉnh quyền lợi phù hợp với nhu cầu CSSK, sự phát triển của xã hội khả năng chi trả của quỹ BHYT; đảm bảo công bằng, thuận lợi cho việc cung ứng, sử dụng dịch vụ y tế, nâng cao hiệu quả của hoạt động y tế cơ sở; Nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và quản lý sử dụng quỹ BHYT.

Với góc độ cơ quan thực hiện chính sách, ông Lê Văn Phúc- Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam) cũng chỉ ra một số tồn tại và thách thức trong thực hiện chính sách BHYT. Ở “đầu vào”, thực tế đang cho thấy “nghịch lý”: càng phát triển nhiều đối tượng tham gia lại càng bội chi; Lựa chọn ngược; không đảm bảo khả năng/mục tiêu hỗ trợ chéo (người có thu nhập cao không tham gia). Còn ở “đầu ra”, chưa đảm bảo công bằng về quyền lợi, dẫn tới nhiều trường hợp đóng ít- hưởng nhiều và ngược lại; cơ chế tài chính bệnh viện chưa phù hợp; mất công bằng giữa khả năng cung cấp DVYT và phân bổ nguồn lực...

 Bổ sung một số điểm mới về phạm vi và mức hưởng BHYT

Trình bày dự thảo Luật BHYT sửa đổi, TS. Nguyễn Văn Tiên - nguyên Phó chủ nhiệm UBCVĐXH của Quốc hội cho biết, dự thảo Luật BHYT sửa đổi lần này dự kiến có 59 điều; 12 chương, tăng 7 điều, 2 chương so với Luật BHYT hợp nhất hiện nay. Trong đó có 2 chương mới là: BHYT bổ sung; Giám định BHYT.

Dự thảo Luật đề xuất thành lập Hội đồng quốc gia về BHYT- là cơ quan tư vấn chính sách BHYT do Chính phủ thành lập. Hội đồng có chức năng tư vấn cho Chính phủ và các cơ quan liên quan trong hoạch định chính sách, pháp luật về BHYT, đề xuất mức đóng, phạm vi quyền lợi và mức hưởng BHYT; giá dịch vụ kỹ thuật y tế… do quỹ BHYT thanh toán; Tư vấn giải quyết những bất cập phát sinh, tranh chấp...

Dự thảo Luật cũng bổ sung một số điểm mới về phạm vi và mức hưởng BHYT (bổ sung điều trị dự phòng bệnh tật; Sàng lọc sơ sinh, sàng lọc trước sinh, sàng lọc bệnh lây truyền từ mẹ sang con...; Sàng lọc, chẩn đoán sớm bệnh mạn tính; Khám sức khỏe định kỳ; KCB  tại nhà cho người già, khuyết tật nặng; Sản phẩm dinh dưỡng sử dụng trong điều trị nội trú trẻ sơ sinh non yếu, dưới 6 tuổi suy dinh dưỡng nặng; Người tham gia BHYT được lập hồ sơ sức khỏe cá nhân, được cơ sở KCB BHYT ban đầu quản lý). Đề xuất quy định "Chuyển tuyến" có điều kiện khá mở rộng như: cơ sở KCB có hoạt động quản lý, CSSK sẽ có quyền chuyển người bệnh đến bất kỳ tuyến nào; với cơ sở KCB không có hoạt động quản lý, CSSK thì chuyển tuyến theo thứ tự thấp lên cao...

Đặc biệt, nội dung hoàn toàn mới trong Dự thảo Luật lần này là Chương 3: BHYT bổ sung. Theo đó, nguyên tắc của loại hình BHYT này là: Tự nguyện, và phải đã tham gia BHYT xã hội. BHYT bổ sung được triển khai theo hình thức phi lợi nhuận. BHXH Việt Nam được tổ chức BHYT bổ sung nhưng phải đảm bảo nguyên tắc độc lập, chi quản lý do Bộ tài chính quy định, kết dư phải hỗ trợ đối tượng khó khăn, thâm hụt tự điều chỉnh. Dự thảo Luật dự kiến các gói BHYT bổ sung như sau: gói BHYT để giúp cùng chi trả; chi trả chi phí ngoài BHYT; Chi trả  một số trường hợp bệnh; các gói BHYT bổ sung khác...

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Phạm Lương Sơn kết luận Hội nghị

Chương mới còn lại là Chương IX về Giám định BHYT. Theo đó, Dự thảo Luật quy định rõ về quyền và trách nhiệm của cơ quan thực hiện giám định BHYT. Theo đó, điểm mới là quyền trưng cầu ý kiến chuyên gia khi cần thiết. Bên cạnh đó, người làm công tác giám định phải có chứng chỉ hành nghề. Các giám định viên phải có giấy chứng nhận đào tạo giám định BHYT. Nếu là giám định chuyên môn thì phải là bác sĩ, dược sĩ đại học... Lộ trình áp dụng sau 5 năm Luật có hiệu lực

Đóng góp ý kiến tại Hội nghị, đại diện từ Bộ Tài chính, một số sở y tế, hiệp hội y tế tư nhân, cơ sở KCB… đề nghị làm rõ thêm một số quy định mới trong Dự thảo Luật như: Có thành lập giám định độc lập hay không? Vậy ai sẽ chi trả cho cơ quan này? Có phải lấy từ quỹ BHYT? Nguyên tắc hoạt động có công khai, minh bạch? Gói BHYT bổ sung để giúp cùng chi trả có làm mất đi ý nghĩa, hiệu quả giám sát từ phía người bệnh trong cơ chế đồng chi trả hiện nay? Có nên tiếp tục thực hiện giao dự toán cho cơ sở y tế nữa hay không?...

Kết luận Hội nghị, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam - Phạm Lương Sơn đề nghị nhóm biên soạn tiếp thu các ý kiến đóng góp tại Hội nghị này, và hội nghị tương tự sẽ được tổ chức tại phía Nam để tiếp tục bổ sung, hoàn thiện Dự thảo Luật. Đề nghị các chuyên gia tiếp tục đóng góp cho Dự thảo Luật, ông Sơn bày tỏ mong muốn sẽ nhận được các giải pháp, đề xuất hiệu quả để giải quyết các vấn đề cần quan tâm trong thực hiện chính sách BHYT hiện nay như: Phát triển đối tượng; nâng mức phí đóng BHYT; tổ chức cơ sở KCB (cả về loại hình, cơ chế tài hính) đã phù hợp, khuyến khích nâng cao, phát triển dịch vụ y tế; mở rộng quyền lợi thế nào để tối ưu hóa quyền lợi người tham gia; làm sao để những điểm đột phá như BHYT bổ sung không vô tình trở thành rào cản thực hiện chính sách?...