Khó khăn từ dịch bệnh

Nền kinh tế Việt Nam đang có độ mở lớn, hội nhập quốc tế sâu rộng đã và đang chịu nhiều tác động, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các lĩnh vực kinh tế- xã hội. Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) 9 tháng đầu năm đạt 2,12%; năm 2020 ước đạt 2-3%, thấp hơn so với kế hoạch 6,8% và so với mức tăng của năm 2019 là 7,02%.

Tỷ lệ thất nghiệp của lao động trong độ tuổi ở khu vực thành thị và tỷ lệ lao động qua đào tạo không đạt kế hoạch đề ra. Trong đó, chỉ tiêu tỷ lệ thất nghiệp của lao động trong độ tuổi ở khu vực thành thị ước thực hiện 4,39% so với mục tiêu là dưới 4%...

Ông Dương Văn Hào - Trưởng ban Quản lý Thu-Sổ - Thẻ, BHXH Việt Nam cho rằng: bối cảnh nêu trên đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thực hiện an sinh xã hội nói chung, chính sách BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm tự nguyện nói riêng.

Nguy cơ tăng nợ BHXH tăng do hoạt động sản xuất kinh doanh khó khăn; Giảm lao động tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp do lao động mất việc làm, số doanh nghiệp thành lập mới không tăng; Gây áp lực đến mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện do phải thực hiện giãn cách xã hội, khó khăn trong công tác tuyên truyền vận động…

Số liệu từ BHXH Việt Nam - cho thấy, nếu như tháng 12/2019 số người tham gia BHXH bắt buộc là 15.200.000 người; thì tháng 5/2020 con số này chỉ còn 14.404.000 người, giảm 796 nghìn người; số nợ BHXH, BHYT tăng lên trên 5% so với kế hoạch thu vào tháng 4/2020.

Điểm sáng duy nhất là BHXH tự nguyện đến tháng 5/2020 có tăng trưởng 26.730 người tham gia. Tháng 4/2020, có 538 doanh nghiệp, đơn vị, tạm dừng đóng quỹ hưu trí và tử tuất với 54.873 lao động với số tiền là 221 tỷ đồng thì đến tháng 5, có 1.158 doanh nghiệp, đơn vị, tạm dừng đóng quỹ hưu trí và tử tuất với 105.929 lao động với số tiền là 391 tỷ đồng; xác nhận danh sách lao động tạm hoãn hợp đồng lao động, nghỉ không lương là 79.936 lao động; số người lao động ngừng việc là 111 người; lũy kế đến tháng 11 có 634 doanh nghiệp, đơn vị, tạm dừng đóng quỹ hưu trí và tử tuất với 74.339 lao động với số tiền là 325 tỷ đồng; xác nhận danh sách người lao động tạm hoãn hợp đồng lao động, nghỉ không lương là 168.163 lao động; số người lao động ngừng việc là 585 người.

Trước những khó khăn do dịch bệnh, ngay khi có dịch bệnh bùng phát, Chính phủ đã có những giải pháp cụ thể, cả hệ thống chính trị đã vào cuộc quyết liệt, cùng sự đồng lòng, đoàn kết của toàn dân. Đặc biệt, Chính phủ đã khởi động mục tiêu kép, vừa phòng chống dịch nhưng vẫn đảm bảo phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân. Trong đó, Thủ tướng Chính phủ đã sớm công bố dịch tạo điều kiện để sử dụng các nguồn lực phòng chống dịch, duy trì phát triển sản xuất, đảm bảo an sinh xã hội; ban hành Chỉ thị số 11/CT-TTg ngày 4/3/2020 về các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội ứng phó với dịch Covid-19.

Các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, các cơ quan chức năng triển khai nhiều gói hỗ trợ và biện pháp thiết thực để doanh nghiệp tăng sức đề kháng, từng bước bình thường hóa hoặc điều chỉnh các chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp như Nghị quyết số 42/NQ-CP ngày 09/4/2020.

Theo đó, người lao động phải tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, người nghỉ việc không hưởng lương (800.000 đồng/người/tháng). Người sử dụng lao động được vay để trả một phần tiền lương cho người lao động. Hỗ trợ Hộ kinh doanh cá thể phải tạm ngừng kinh doanh (1.000.000đồng/hộ/tháng); người sử dụng lao động bị ảnh hưởng được tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất tối đa không quá 12 tháng.

Các chính sách trên tiếp tục được duy trì tại Nghị định số 154/2020/NQ-CP ngày 19/10/2020 với các điều kiện thụ hưởng được giảm bớt, nới lỏng hơn.